شناخت دارو: عبارت است از دوکوزات یا همان دی اکتیل سولفوسوکسینات یک نرم کننده مدفوع برای درمان یبوست و تحریک حرکات روده ای است.با افزایش جذب آب توسط مدفوع در روده آن را نرم و حرکت آن را تسهیل می کند.دوکوزات در دوزهای درمانی، کمی اثر تحریک روده ای دارد.نمک سدیم آن موجب تشکیل دی اکتیل سدیم سولفوسوکسینات که جز فعال است می شود. دوکوسات به صورت خوراکی و مقعدی تجویز می شود. یکی از دارو های ضروری لیست سازمان جهانی بهداشت و موثرترین و ایمن ترین داروی مورد نیاز در سیستم درمانی است. اگرچه اثربخشی آن در درمان یبوست مشخص نشده است در چندین مطالعه اثربخشی بیشتری نسبت به دارونما در دفعات دفع مدفوع یا نرم کنندگی مدفوع نداشته است.علاوه بر این موجب کاهش علایم یبوست نظیر کرامپ شکمی نمی شود.البته دوکوسات همچنان یکی از ملین های بدون نیاز به تجویز پزشک است.
دسته دارویی:
- داروهای گوارشی
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- اثربخشی دوکوزات به خاطر اثر ملینی مستقیم مولکول های آن بر مخاط روده یا اثر غیر مستقیم آزادسازی پروستاگلاندین های درون زاد به دنبال تماس روده با دوکوزات است. دوکوزات مکانیسم های اثر گوناگونی دارد. موجب تحریک ترشح آب، سدیم، کلر و پتاسیم و مهار جذب بی کربنات در روده کوچک می شود.همچنین با افزایش غلظت cAMP مخاطی که موجب مهار ورود سدیم کلراید و تحریک ترشح کلر می شود باعث ترشح فعال الکترولیت ها می گردد. cAMP موجب مهار جذب بی کربنات در ژژنوم می شود.این تغییرات موجب ترشح غیرفعال آب و پتاسیم به روده می شود. دوکوسات در اختلال جذب موادی نظیر گلوکز و بی کربنات باافزایش سرعت جداسازی سلول های موکوسی و اپیتلیالی در اثر آسیب نقش دارد. آسیب مخاطی منجر به ساخت و آزادسازی پروستاگلاندین های موضعی می شود.تغییر نفوذپذیری مخاطی نیز مشاهده شده است.دوکوسات سدیم یک ملین و دترجنت آنیونی است که موجب افزایش ورود آب به مدفوع و نرم کردن آن می شود. زمان شروع اثر آن در مصرف خوراکی 6-72 ساعت و در مصرف مقعدی2-15 دقیقه است.اثر آن موضعی است.شروع جذب: 24-72 ساعت، دفع: مدفوع.
اشکال دارو:
- قرص
مقدار مصرف صحیح:
- بزرگسالان: نرم کننده مدفوع: خوراکی دوکوزات سدیم: روزانه50-300 میلی گرم خوراکی یک جا یا منقسم، دوکوزات کلسیم:240 میلی گرم خوراکی یک بار در روز. مقعدی: 283 میلی گرم در 5 میلی لیتر(1 انما) یک تا سه بار در روز.
- کودکان: نرم کننده مدفوع: خوراکی دوکوزات سدیم: زیر دو سال: ایمنی دارو تایید نشده است. 2-12 سال: روزانه50-150 میلی گرم خوراکی یک جا یا منقسم، بالای 12 سال:50 -300 میلی گرم خوراکی یکجا یا در دوزهای منقسم.
- دوکوزات کلسیم: زیر 12 سال:ایمنی دارو تایید نشده است. بالای 12 سال: 240 میلی گرم خوراکی یک بار در روز. مقعدی: زیر دو سال: ایمنی دارو تایید نشده است. 2-12 سال:100 میلی گرم در 5 میلی لیتر(1 انما) یک تا سه بار در روز، بالای 12 سال: 283 میلی گرم در 5 میلی لیتر(1 انما) یک تا سه بار در روز.
عوارض جانبی دارو:
- اسهال , انسداد روده , تحریک گلو , کرامپ شکمی , فعالیت بیش از حد روده ها.
تداخلات دارویی:
- بلئومایسین , سفپیم
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، تهوع , استفراغ , انسداد روده , درد شکمی , حساسیت شدید , علایم آپاندیسیت یا درد شکمی حاد , فشردگی مدفوع , استفاده همزمان با پارافین مایع , خود درمانی برای بیش از 7 روز.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- بروز اختلال تعادل الکترولیت ها در مصرف زیاد
- مصرف زیاد موجب ایجاد وابستگی می شود.
- انما برای مصرف مقعدی است. قبل از وارد کردن آن را چرب کنید.در صورت بروز تحریک در ناحیه مقعد یا وجود مقاومت دربرابر وارد کردن به پزشک خود اطلاع دهید.در صورت فشار بیش از حد، به رکتوم آسیب وارد می شود.
- قبل از استفاده بدون تجویز پزشک بیمار باید در صورت درد معده، تهوع یا استفراغ یا تغییر ناگهانی در عادات حرکتی روده که بیش از 14 روز باقی مانده است به پزشک مراجعه کند.
- در صورت خونریزی، عدم حرکت روده ها بعد از مصرف یا نیاز به ادامه مصرف برای بیش از 7 روز بیمار باید به پزشک خود اطلاع دهد.داروی دوکوزات را بدون تجویز پزشک بیش از یک هفته مصرف نکنید.
- اگر بعد از مصرف این دارو خونریزی مقعدی یا عدم حرکت روده ای داشتید به پزشک خود اطلاع دهید.
- از ملین ها یا نرم کننده های مدفوع دیگر بدون تجویز پزشک همزمان با داروی دوکوسات استفاده نکنید.
- اگر رژیم کم سدیم یا بدون سدیم دارید با پزشک خود صحبت کنید.برخی از فرآورده ها حاوی سدیم هستند.
- در صورت بارداری یا شیردهی با پزشک خود صحبت کنید.