ناشنوایی و اختلال در شنوایی: عبارت است از کاهش توانایی یا ناتوانی کامل در شنیدن. ناشنوایی    می تواند به علت مشکل در استخوان های کوچک موجود در گوش میانی که صدا را انتقال می دهند یا مشکل در شاخه های عصب هشتم مغزی که صدا را به مغز انتقال می دهند باشد. بنابراین دو نوع ناشنوایی وجود دارد: ناشنوایی انتقالی، که در آن استخوان های کوچک موجود در گوش میانی تخریب می شوند و صدا را انتقال نمی دهند (اتواسکلروز). ناشنوایی حسی، عصبی، که در آن عصب هشتم مغزی (عصب شنوایی) اغلب به دلایل ناشناخته آسیب می بیند. ناشنوایی مختلط، شامل هر دو نوع ناشنوایی انتقالی و حسی، عصبی است.

انواع کم شنوایی:

1. کم شنوایی انتقالی: این بدان معناست که ارتعاشات از گوش خارجی به گوش داخلی‌ (حلزون) منتقل نمی‌شود. این نوع کم شنوایی می‌تواند به دلایل مختلف بروز کند، از جمله: تجمع بیش از حد جرم گوش، گوش چسبناک (glue ear)، عفونت گوش همراه با التهاب و تجمع مایع، پارگی پرده گوش، نقص در عملکرد استخوانچه‌های گوش میانی، ناهنجاری در پرده گوش،  عفونت گوش می‌تواند باعث آسیب شود، که این امر می‌تواند عملکرد پرده گوش را کاهش دهد. استخوانچه‌ها ممکن است در اثر عفونت، ضربه یا به هم جوش خوردن دچار اختلال شوند.
2. کم شنوایی حسی ‌عصبی: کم شنوایی حسی‌عصبی در اثر اختلال در عملکرد گوش داخلی، حلزون، عصب شنوایی یا آسیب مغزی ایجاد می‌شود. علت این نوع کم شنوایی معمولاً آسیب سلول‌های موئی در حلزون است. با بالا رفتن سن، سلول‌های موئی بعضی از عملکردهای خود را از دست می‌دهند و شنوایی بدتر می‌شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سر و صدای بلند، به ‌ویژه صداهای با فرکانس بالا، یکی دیگر از دلایل عمده آسیب به سلول‌های موئی است. سلول‌های موئی آسیب‌دیده را نمی‌توان جایگزین کرد. اکنون، تحقیقات به دنبال استفاده از سلول‌های بنیادی برای رشد سلول‌های موئی جدید است. ناشنوایی (کری) حسی‌عصبی ممکن است در نتیجه ناهنجاری‌های مادرزادی‌، عفونت گوش داخلی یا ضربه به سر ایجاد شود.
3. کم شنوایی آمیخته: این نوع کم شنوایی ترکیبی از کم شنوایی انتقالی و حسی‌عصبی است. عفونت‌های طولانی مدت گوش می‌توانند هم به پرده گوش و هم به استخوانچه‌ها آسیب وارد کنند. گاهی‌اوقات، مداخله جراحی ممکن است شنوایی را بازگرداند‌، اما همیشه مؤثر نیست.

میزان کم شنوایی:

1. کم شنوایی ملایم:فرد فقط می‌تواند صداهای بین 25 تا 39 دسی‌بل (dB) را تشخیص دهد. آنها ممکن است در درک کلماتی که دیگران می‌گویند، مشکل پیدا کنند، به خصوص اگر صدای پس زمینه زیاد باشد.
2. کم شنوایی متوسط:فرد فقط می‌تواند صداهای بین 40 تا 69 دسی‌بل را تشخیص دهد. استفاده از حس شنوایی به تنهایی و بدون استفاده از سمعک بسیار دشوار است.
3. کم شنوایی شدید:فرد فقط صداهای بلندتر از 70 تا 89 دسی‌بل را می‌شنود. این افراد برای برقراری ارتباط باید از سمعک استفاده کنند و از حس بینایی هم برای لب خوانی کمک بگیرند.
4. کم شنوایی عمیق:هر کسی که نتواند صداهای کمتر از 90 دسی‌بل را بشنود، کم شنوایی عمیق دارد. برخی از افراد مبتلا به کم شنوایی عمیق، نمی‌توانند به‌ هیچ ‌وجه چیزی را بشنوند. ارتباط با استفاده از زبان اشاره، لب خوانی یا خواندن و نوشتن انجام می‌شود.

علائم:

1. در شیرخوار: پاسخ ندادن به صداهای محیط، خصوصاً صداهایی که قاعدتاً باید شیرخوار از جا بپراند.
2. در افراد مسن: مشکل داشتن در افتراق (گوش دادن انتخابی به) صداهای محیط اطراف، وزوز گوش، سرگیجه، درد، بلند کردن صدای رادیو یا تلوزیون.

علت:

• تومور
• سیفیلیس
• سردی سر
• اختلالات انعقاد خون
• مولتیپل اسکلروز (ام.اس)
• قرار گرفتن طولانی در معرض صداهای بلند.
• مادرزادی در اثر توراث ژنتیکی غالب یا مغلوب
• اختلالات رگ های خونی، از جلمه بالا بودن فشارخون
• قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای 85 دسی بل یا قوی تر.
• از علت هاى کم شنوایی گوش بخارات معده و غلبه و ازدیاد صفرا است.
• لخته های خونی که به رگ های کوچک تغذیه کننده عصب شنوایی می روند.
• بالا رفتن سن. اکثر افراد بالای 65 سال در شنیدن صداهای زیر (با فرکانس بالا) مشکل دارند.
• وجود جرم در گوش: البته در این نمونه از کاهش شنوایی زمانی که گوش تمیز شود و جرم آن را خارج کنند. مشکل بیمار هم برطرف خواهد شد.
• یبوست: یبوست هم باعث غلظت خون شده و ارسال مواد مفید به سلول های گوش را کاهش می دهد و هم باعث سمی شدن خون و آسیب به سلول ها می گردد.
• هدفون: کسانی که از هدفون استفاده می کنند باید دقت داشته باشند به مدت طولانی و با صدای بلند هدفون نگذارند چون می تواند فرد را دچار کم شنوایی حسی عصبی کند.
• صدمه دیدن حلزون، سلول های مویی و عصب شنوایی (افرادی که قسمت های خاصی از حلزون گوش آنها آسیب دیده در شنیدن فرکانس های بالا یا فرکانس های با دامنه متوسط مشکل دارند).
• اختلال یا نقص گردش خون، فشار خون بالا و سخت شدن استخوان های گوش میانی برخی از دلایل صدا کردن یا به اصطلاح وزوز گوش هستند که معمولاً با کاهش میران شنوایی نیز همراه هستند.
• قند خون بالا: یکی از دلایل کم شدن شنوایی، مصرف قند زیاد است که قند خون را به سرعت بالا و پایین می برد، آن وقت گوش های شما نمی توانند خود را با نوسانات قند خون در بدنتان منطبق کنند و در نتیجه شنوایی تان کاهش می یابد.
• تجمع مایع پشت پرده گوش: کاهش شنوایی در کودکان معمولاً به علت تجمع مایع پشت پرده گوش پیش می آید که یکی از علل شایع سنگینی گوش در کودکان است و ناشی از غلبه بلغم به دلیل مصرف بی رویه لبنیات و شیرینی به وجود می آید.
• کاهش عملکرد استخوان گوش: افزایش سردی و رطوبت ناشی از غلبه بلغم باعث می شود که استخوان های (رکابی، سندانی و چکشی) متصل به پرده گوش نتوانند امواج صوتی را به طور مناسب به حلزون گوش برسانند.
• تورم مغز: عصب شنوایی، امواج صوتی را برای تفسیر به مناطق مغزی مسئول شنوایی انتقال می دهد؛ زمانی که مغز به واسطه غلبه بلغم دچار افزایش ترشحات شود دیگر قادر نیست تا ارتعاشات صوتی را به درستی تشخیص و تعبیر نماید، بنابراین فرد دچار کاهش حس شنوایی  می گردد.
• ضربه: ضربه ها به دو شکل، چنین مشکلی را برای فرد ایجاد خواهند کرد، یکی ضربه های صوتی است و دیگری ضربه های فیزیکی که به گوش وارد می شود، این ضربه ها ممکن است به سادگی یک سیلی یا به شدت تصادفات باشد، اما می تواند منجر به آسیب دیدن پرده گوش شود و شنوایی را کاهش دهد.
• بخارات معده و غلبه و ازدیاد صفرا: اکثراً ثقل سامعه یا سنگینی گوش یا کم شنوایی (صدا را ضعیف شنیدن) به علت بخارات معده و غلبه و ازدیاد صفرا است. خوردن آش آب غوره، لعاب به دانه، رب به ترش، رب غوره، آب زرشک، شربت سکنجبین با یخ، آب دم کرده بابونه شیرازی، شیرین بیان، زالزالک و ذغال اخته فرنگی نیز مفید خواهد بود.
• تورم عصب شنوایی: عصب شنوایی از گوش درونی مایه می گیرد؛ هر عصب شنوایی دو شاخه دارد یکی شاخه حلزونی و دیگری شاخه دهلیزی که اولی در مغز به مرکز شنوایی و دومی به پیاز مغز (بصل النخاع) می رود و در آنجا با اعصابی که از مخچه می رسند ارتباط پیدا می کند که در هنگام غلبه بلغم دچار تورم شده و عملکرد آنها را دچار افت شدید می گرداند و فرد را با کاهش حس شنوایی دچار می کند.
• عفونت گوش میانی: ترشحات ته حلق ناشی از غلبه بلغم، باعث عفونت لوزه ها شده و میکروب ها می توانند به گوش میانی راه یافته و باعث عفونت این قسمت شوند؛ چون گوش میانی به حلق هم راه دارد و از این طریق می تواند دچار عفونت شود، بعد از عفونت، ترشحات موم مانند مجرای شنوایی ممکن است خشک و محکم شده و روی پرده صماخ را بپوشانند و در کار شنیدن اختلال ایجاد کنند. (نکته: بیماری های عفونی مانند اوریون، سرخک، مخملک، سرماخوردگی و گلودرد چرکی همگی می توانند عامل عفونت گوش میانی باشند).

عوامل افزایش دهنده خطر:

• سابقه خانوادگی ناشنوایی مادرزادی یا اکتسابی، مصرف داروهایی مثل ضد التهاب های غیر استروئیدی، سیس پلاتین، اریترومایسین ها، جنتامایسین، استرپتومایسین، توبرامایسین، کینین، فوروسماید، اسید اتاکرینیک، یا دوزهای بالای آسپیرین، و سایر داروها. افرادی که در مشاغلی مشغول به کار هستند یا تفریحاتی دارند که سطح صدا در آنها بالا است، مثل نواختن موسیقی های سنگین یا کارگردانی که با مته های بادی قوی آسفالت خیابان را می کنند.

پیشگیری:

• از مصرف طولانی مدت یا مصرف مقادیر بالاتر از دوزهای طبیعی داروهایی که باعث ناشنوایی می شوند خودداری کنید. در صورت وجود بیماری های زمینه ساز ناشنوایی، خصوصاً عفونت های گوش و مشکلات آلرژیک و تنفسی، به پزشک مراجعه کنید. از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صدای بلند خودداری کنید. اگر چاره ای نیست، از محافظ های مناسب گوش استفاده نمایید.

عواقب مورد انتظار:

• بعضی از موارد ناشنوایی انتقالی را می توان با جراحی درمان کرد. ناشنوایی ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صدای بلند نیز گاهی با حذف صدا برطرف می شود. اما سایر انواع ناشنوایی معمولاً دائمی هستند.

عوارض احتمالی:

• ناشنوایی دائمی، تأخیر در کسب توانایی ها و مهارت های زبانی در کودکان، تأثیرات عاطفی ناشنوایی.

تشخیص:

1. پزشک با بیمار صحبت خواهد کرد و چندین سؤال در مورد علائم از جمله زمان شروع و بدتر شدن میزان آن سوال می‌کند، و اینکه آیا فرد همراه با کم شنوایی احساس درد دارد.
2. تست مرتعش کننده استخوانی: این مورد برای یافتن چگونگی عبور صدا از استخوان‌ها استفاده می‌شود. مرتعش‌کننده استخوان روی ماستوئید قرار می‌گیرد. هدف این است که عملکرد عصبی که این سیگنال‌ها را به مغز منتقل می‌کند، اندازه‌گیری شود.
3. تست غربالگری عمومی: ممکن است پزشک از بیمار بخواهد یک گوش را بپوشاند و از او درباره چگونگی شنیدن کلمات گفته شده در شدت‌های مختلف توضیح بخواهد، همچنین حساسیت به سایر صداها را بررسی کند. اگر پزشک به مشکل شنوایی مشکوک باشد، فرد را به شنوایی‌شناس (ادیولوژیست) ارجاع می‌دهد.
4. اتوسکوپ: پزشک با استفاده از اتوسکوپ، داخل مجرا و پرده گوش را معاینه می‌کند. موارد زیر ممکن است در طول معاینه تشخیص داده شود: انسداد ناشی از یک شی خارجی، تجمع جرم گوش، عفونت در مجرای گوش، عفونت در گوش میانی، در صورت وجود برآمدگی در پرده گوش، کلستاتوم، رشد پوست در پشت پرده گوش در گوش میانی، مایع در مجرای گوش، پارگی پرده گوش.
5. تست شنوایی نوزادان: تست گسیل‌های صوتی گوش (OAE) شامل قرار دادن یک پروب کوچک در مجرای گوش خارجی است. معمولاً در حالی که کودک آرام است، انجام می‌شود. این پروب صداهایی را می‌فرستد، سپس صداهای برگشتی (اِکو) از گوش داخلی را بررسی می‌کند. اگر اِکو وجود نداشته باشد، ممکن است کودک لزوماً مشکل شنوایی نداشته باشد، اما پزشکان برای اطمینان از این موضوع و کشف این مسئله نیاز به انجام آزمایشات بیشتر مانند ABR دارند.
6. شنوایی سنجی: بیمار هدفون روی گوش‌هایش می‌گذارد و صدا به یک گوش ارسال می‌شود. طیف‌های مختلفی از صداها با شدت و فرکانس‌های مختلف به بیمار ارائه می‌شود. هر بار که صدا شنیده می‌شود، بیمار علامت می‌دهد. هر صدا در شدت‌های مختلف ارائه می‌شود، به این ترتیب شنوایی‌شناس می‌تواند تشخیص دهد که در آن شدت، صدا در آن لحظه دیگر شنیده نمی‌شود. همین تست با کلمات نیز انجام می‌شود. شنوایی‌شناس کلمات را در شدت‌های مختلف (بر حسب دسی‌بل) بیان می‌کند تا جایی که فرد دیگر نشنود.
7. تست دیاپازون: آن همچنین به آزمایش رین (Rinne) معروف است. دیاپازون یک وسیله فلزی دو شاخه است که هنگام ضربه، صدا تولید می‌کند. تست‌های ساده دیاپازون ممکن است به پزشک در تشخیص وجود کم شنوایی و اینکه مشکل از کجاست، کمک کند. دیاپازون مرتعش‌ شده را روی استخوان ماستوئید پشت گوش قرار می‌دهد. از بیمار خواسته می‌شود وقتی دیگر صدایی را نمی‌شنود، بگوید. سپس، دیاپازون که هنوز هم ارتعاش دارد را در 1 تا 2 سانتی‌متری مجرای گوش قرار می‌دهد. از بیمار دوباره سؤال می‌شود که آیا او می‌تواند صدای دیاپازون را بشنود. از آنجا که انتقال هوایی از انتقال استخوانی بیشتر است، بیمار باید بتواند ارتعاش دیاپازون را بشنود. اگر او در این مرحله نتواند آن را بشنود، بدان معنی است که انتقال استخوانی نسبت به انتقال هوایی برتری دارد. این مسئله نشانگر مشکلی در رسیدن امواج صوتی از طریق مجرای گوش به حلزون است.

درمان طب نوین:

• روش‌های درمانی مختلفی برای افراد مبتلا به انواع کم شنوایی در دسترس است. درمان به علت و شدت کم شنواییبستگی دارد. کم شنوایی حسی‌عصبی قابل درمان نیست. چنانچه سلول‌های موئی حلزون آسیب ببینند، ترمیم نمی‌شوند. با این حال، روش‌ها و درمان‌های مختلفی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
• با انجام کارهای نسبتاً ساده مثل در آوردن موم گوش یا ترمیم پارگی پرده گوش ممکن است مشکل شنوایی برطرف شود. اگر ناشنوایی به داروها مربوط باشد، تغییر در دوز یا قطع مصرف دارو ممکن است کمک کننده باشد. گاهی جراحی برای ناشنوایی از نوع انقالی اگر ناشنوایی دائمی یا نانوات کننده باشد: زبان علامتی با دست و مهارت های لب خوانی را فرا بگیرید. در صورت توصیه، از سمعک استفاده کنید و کار با آن را یاد بگیرید. در صورت لزوم، گفتار درمانی و بازتوانی گفتاری. در صورت امکان، از وسایل مخصوص برای تلفن خود استفاده کنید. وسوسه گوشه گیری اجتماعی به خاطر مشکل شنوایی را از خود دور کنید. انزوا باعث بیشتر شدن مشکلات ارتباطی و سر خوردگی می شود و سازگاری را نیز مشکل تر می کند.
• سمعک: سمعک‌ها انواع مختلفی دارند. آنها در طیف وسیعی از اندازه‌، تکنولوژی و سطح قدرت تولید می‌شوند. سمعک‌ها کم شنوایی را درمان نمی‌کنند، بلکه صدا را تقویت می‌کنند تا فرد کم شنوا بتواند گفتار را واضح‌تر بشنود و درک کند. سمعک‌ها از میکروفون، تقویت‌ کننده، بلندگو و باطری تشکیل شده‌اند. امروزه، آنها بسیار کوچک و مخفی هستند و می‌توانند درون گوش قرار گیرند. سمعک برای فردی که کم شنوایی عمیق دارد یا ناشنوا است، مناسب نیست. شنوایی‌ شناس برای اطمینان از مناسب بودن اندازه سمعک از گوش قالب‌گیری می‌کند. سپس با توجه به نیازهای شنوایی سمعک را تنظیم می‌کند. انواع سمعک: سمعک پشت گوشی، سمعک نامرئی، سمعک داخل مجرا، سمعک داخل گوشی، سمعک RIC یا RITE.
• کاشت حلزون: اگر پرده گوش و گوش میانی به درستی کار کنند، کاشت حلزون ممکن است برای فرد مفید باشد. در عمل جراحی کاشت حلزون، الکترودهای نازکی درون حلزون قرار می‌گیرند. این الکترودها عصب شنوایی را با انرژی الکتریکی و از طریق ریز پردازنده کوچکی که در زیر پوست در پشت گوش قرار دارد، تحریک می‌کنند. کاشت حلزون برای کمک به بیمارانی است که اختلال شنوایی آنها ناشی از آسیب به سلول‌های موئی در حلزون است. آن معمولاً باعث بهبود درک گفتار می‌شود. جدیدترین دستگاه‌های کاشت حلزون به بیماران کمک می‌کنند از موسیقی لذت ببرند، گفتار را بهتر درک کنند و در هنگام شنا از پردازنده‌های خود استفاده کنند. طبق آمار موسسه ملی بهداشت (NIH)، از سال 2012 حدود 58000  بزرگسال و 38000 کودک در ایالات متحده تحت عمل جراحی کاشت حلزون قرار گرفته‌اند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) می‌گوید تقریباً 219000 نفر در سطح جهان از آن استفاده می‌کنند که بیشتر آنها در کشورهای صنعتی هستند.

درمان طب سنتی:

• حجامت عام یک مرحله.
• خوردن گرمی ها در شب.
• کاهش مصرف غذاهای چرب و سرخ شده.
• مصرف غذاهای گیاهی، سبک و زود هضم.
• آب مرزه تازه را بگیرید و داخل گوش بچکانید.
• مالیدن روغن سیاهدانه یا کنجد بر روی ملاج سر.
• هر صبح، ظهر و شب، هر بار ۲ قطره سرکه داخل گوش بچکانید.
• مصرف (زنجبیل، سیاهدانه، دارچین، هل، آویشن و زیره) همراه غذاء.
• چکاندن جوشانده (سرکه + گل محمدی + روغن زیتون) داخل گوش.
• حجامت ماستوئید پشت گوش یک مرحله. (دو هفته بعد از حجامت عام).
• چکاندن روغن هسته زردآلو در گوش نیز برای کم شنوایی مثمر ثمر است.
• هر شب چند قطره روغن بادام تلخ موقع خواب در گوش های خود بچکانید.
• جوشاندۀ سرد شدۀ اسفند یا روغن اسفند (اسپند= سپند)، یک قطره در گوش بچکانید.
• در کاهش شنوایی و عفونت گوش از حجامت ماستوئید یا زالو پشت گوش استفاده می کنیم.
• هر صبح، ظهر و شب ۱ قاشق سوپ خوری آب پیاز بنوشید و ۱ قطره هم داخل گوش بچکانید.
• مرزنجوش را بجوشانید و آب آن را بفشارید و با روغن زیتون مخلوط کنید و در گوش بچکانید.
• اگر ایرسا (زنبق) را در روغن زيتون بجوشانند و در گوش بچكانند سنگينى گوش را كاهش می دهد.
• در مواردی سنگینی گوش معلول غلبه بلغم است که در این حالت از داروی بلغم زدا استفاده کنید.
• مالیدن (روغن سیاهدانه + گل محمدی + رازیانه) به اطراف گوش برای تقویت شنوایی مفید است.
• هر صبح، ظهر و شب و هر مرتبه دو تا سه قطره زهره گاو را داخل گوش بچکانید، بسیار نافع است.
• 5 گرم مومیایی اصل را در 50 گرم مومیایی اصل مخلوط کنید و شبی چند قطره داخل گوش بچکانید.
• چکاندن روغن حنظل در گوش هم چرک ها را از بین می برد و هم تقویتی است بر نیروی شنوایی.
• اگر کاهش شنوایی ناشی از عفونت و چرک گوش است چکاندن (آب پیاز + روغن بادام تلخ) نیز مؤثر است.
• درمان سنگینی گوش از رطوبت: اگر سنگینی گوش از رطوبت و سردی باشد، باید ۱۰ تا ۱۲ مثقال گل قند بخورید.
• در گوشی که سنگینی و ضعف شنوایی دارد، دو قطره روغن خردل بچکانید، سپس پنبه در گوش قرار دهید و این کار را ۳ شب ادامه دهید.
• درمان سنگینی گوش از حرارت: اگر سنگینی گوش از حرارت و گرمی باشد، باید ابتدا حجامت کنید و چند روز ظهرها آش آبغوره بخورید.
• استفاده از عطسه آورها، مخلوط 5 واحد پودر تنباکو + 2 واحد سیاهدانه پودر شده، سیاهدانه را می توان به عنوان عطسه آور استفاده کرد.
• یک قطعه کوچک پنبه را در آب سیر تازه، مرطوب و در گوش بگذارید و پس از ۱۰ دقیقه بردارید. هر چند روز یک بار، یک مرتبه تکرار کنید.
• مقداری سرکه در یک قوری چینی یا پیرکس بریزید و بجوشانید و از لوله آن به گوش بخور دهید و هر صبح، ظهر و شب این عمل را تکرار کنید.
• هر شب یک یا دو قطره روغن سداب در هر گوش بچکانید، سپس پنبه داخل گوش قرار دهید. البته ممکن است گوش در روزهای اول کمی سنگین شود.
• دمنوش (زنجبیل + زرشک کوهی + تخم شوید) با عسل برای افرادی که به دلیل غلظت خون، سردی مزاج و چربی بالا دچار مشکلات شنوایی شده اند مفید می باشد.
• اجتناب از قرار گرفتن در معرض صداهای بلند: تحقیقات اخیر نشان داده اند قرار گرفتن در معرض صدای زیاد جریان خون را به سمت گوش داخلی کاهش می دهد.
• ویتامین E: منابع ویتامین E شامل: (غلات و حبوبات خصوصاً جوانه زده مانند گندم جوانه زده، سبوس گندم، سبزیجات برگ دار سبز، مغزی جات گیاهی و ذرت) می باشند.
• پنیر کهنه ای را نرم بکوبید و نرم آسیاب کنید، سپس آن را با شیر زن قاطی کنید و روی آتش ملایم قرار دهید، سپس قطره هایی از این پنیر و شیر را داخل گوش بریزید.
• چکاندن روغن گل همیشه بهار در گوش باعث می شود تا چرک ها از گوش خارج شده و بافت داخلی گوش تغذیه شود و از پیر گوشی و سنگینی شنوایی پیش گیری به عمل آید.
• دمنوش (زعفران + بابونه + آویشن + گل محمدی) با عسل برای افرادی که به دلیل عفونت، غلظت خون، مشکلات روحی روانی و یبوست دچار کاهش شنوایی شده اند مفید می باشد.
• ویتامین C: میوه ها و سبزیجات تازه مانند: (کلم بروکلی، فلفل سبز، فلفل قرمز، گل کلم، کلم برگ، کلم بروکسل، لیموترش، آناناس، توت فرنگی و مرکبات) از جمله منابع ویتامین C هستند.
• چکاندن 7 قطره روغن بنفشه یا روغن بادام شیرین داخل گوش هر شب، بعد از گذشت 4 ساعت از چکاندن قطره؛ گذاشتن یک ساعت کیسه آب گرم بر روی گوش (تا مواد درون گوش برگردد).
• از علت های کم شنوایی گوش بخارات معده و غلبه و ازدیاد صفرا است که می توان با خوردن آَش آبغوره آن را علاج کرد و اگر رطوبت غلبه کرده بود خوردن 10 الی 12 مثقال گل قند بسیار نافع است.
• پرهیز از مواد غذایی یبوست زا: از مصرف زیاد گوشت، لبنیات خصوصاً ماست، ماکارونی، نان فتیر و خمیری و هر نوع غذایی که بر حسب تجربه می دانید که در شما ایجاد یبوست می کند پرهیز کنید.
• مصرف مایعات کافی: مایعات باعث رقیق شدن خون و تغذیه هر چه بهتر رشته های عصبی گوش، تنظیم مایعات گوش میانی و حلزونی گوش داخلی می گردد (مصرف مایعات باید به گونه ای باشد که رنگ ادرار همیشه زرد کم رنگ باشد).
• کاهش مصرف فرآورده های حیوانی و قند و شکر و… : چربی های اشباع موجود در فرآورده های حیوانی در عروق رسوب کرده و مانع رسیدن مواد غذایی کافی به سلول های گوش می گردد؛ وجود قند اضافه نیز چنین کاری را مرتکب می شود.
• هرگاه داروی شافیه ۲۰ ماهه شود، به اندازه یک عدس از این دارو را در آب کندر حل کنید و در گوش شخصی که کر است، بریزند. اگر گوش باز شد، که چه بهتر؛ و گرنه، فردا آب کندر و اندازه یک عدس از داروی شافیه را داخل بینی اش بریزند و اضافه دارو را هم روی سر بیمار بریزید.
• حفظ آرامش: مطالعات نشان داده اند که ترکیبات شیمیایی به نام دینورفین ها با تحریک التهاب در مغز به استرس پاسخ می دهند؛ این التهاب نه تنها کاهش شنوایی را تشدید می کند، بلکه باعث اختلالات شنوایی مانند وزوز گوش نیز خواهد شد؛ پس با آرامش، سلامت سیستم شنوایی را تأمین کنید.
• استفاده از مواد غذایی غنی از منگنز: این ماده معدنی ساختار بافت های همبند و استخوان های (رکابی، سندانی، چکشی) را تقویت نموده و قدرت شنوایی را افزایش می دهد؛ منابع منگنز عبارت اند از: حبوبات خصوصاً انواع لوبیاها، سیب درختی، زردآلو، آناناس، توت خشک، کشمش، کرفس.
• منيزيوم: مواد غذایی سرشار از منیزیوم که برای تقویت دستگاه شنوایی مناسب می باشند عبارت اند از: (غلات سبوس دار، سبزی جات تازه، نعناع، ریحان، مرزه، شوید، اسفناج، کلم پیچ، پیاز، چغندر،کنجد، بادام، بادام هندی، لوبیا سویا، نخود، انواع لوبیا، برنج با سبوس، گردو، ذرت، گندم جوانه زده، پودر کاکائو، گوشت ماهی و گوشت پرندگان).
• هرگاه داروی شافیه ۲۰ ماهه شود، به اندازه یک عدس از این دارو را در آب کندر حل کنید و در گوش شخصی که کر است، بریزند. اگر گوش باز شد، که چه بهتر؛ و گرنه، فردا آب کندر و اندازه یک عدس از داروی شافیه را داخل بینی اش بریزند و اضافه دارو را هم روی سر بیمار بریزید.
• حفظ آرامش: مطالعات نشان داده اند که ترکیبات شیمیایی به نام دینورفین ها با تحریک التهاب در مغز به استرس پاسخ می دهند؛ این التهاب نه تنها کاهش شنوایی را تشدید می کند، بلکه باعث اختلالات شنوایی مانند وزوز گوش نیز خواهد شد؛ پس با آرامش، سلامت سیستم شنوایی را تأمین کنید.
• استفاده از مواد غذایی غنی از منگنز: این ماده معدنی ساختار بافت های همبند و استخوان های (رکابی، سندانی، چکشی) را تقویت نموده و قدرت شنوایی را افزایش می دهد؛ منابع منگنز عبارت اند از: حبوبات خصوصاً انواع لوبیاها، سیب درختی، زردآلو، آناناس، توت خشک، کشمش، کرفس.
• منيزيوم: مواد غذایی سرشار از منیزیوم که برای تقویت دستگاه شنوایی مناسب می باشند عبارت اند از: (غلات سبوس دار، سبزی جات تازه، نعناع، ریحان، مرزه، شوید، اسفناج، کلم پیچ، پیاز، چغندر،کنجد، بادام، بادام هندی، لوبیا سویا، نخود، انواع لوبیا، برنج با سبوس، گردو، ذرت، گندم جوانه زده، پودر کاکائو، گوشت ماهی و گوشت پرندگان).
• چکاندن چند قطره جوشانده (ترب + رب انار + سرکه + روغن زیتون) داخل گوش، (طرز تهیه: ۱ قاشق غذاخوری ترب رنده شده را با نصف قاشق مرباخوری رب انار و ۱۰ قاشق غذاخوری سرکه سیب ۳ قاشق غذاخوری روغن زیتون با یک لیوان آب، جوشانده تا ۸۰ درصد آب تبخیر گردد، سپس صاف کرده و روزی دو مرتبه و هر بار دو قطره در گوش بچکانند سنگینی گوش مرتفع خواهد شد).
• پرهیز از استعمال دخانیات: طی مطالعات و تحقیقات انجام شده افراد سیگاری بیشتر از غیر سیگاری ها به اختلالات شنوایی و کاهش شنوایی مبتلا می شوند؛ فراموش نکنید خطرات سیگار فقط برای فرد سیگاری نیست بلکه تمام افرادی که به طور مستقیم و غیر مستقیم در مواجهه با دود سیگار قرار دارند، یعنی اطرافیان فرد سیگاری نیز تحت تأثیر آسیب های سیگار قرار خواهند گرفت.
• وزن ایده آل: چاقی و اضافه وزن خطر افت شنوایی را افزایش می دهد؛ زیرا عوامل مرتبط با چاقی مثل فشار خون بالا، به طور قابل توجه جریان گردش خون در گوش داخلی را کم می کند. ورزش مطالعات اخیر نشان داده اند در خانم هایی که حداقل دو ساعت در هفته پیاده روی با قدم های بلند انجام می دهند خطر کاهش شنوایی ۱۵ درصد کمتر از بقیه است؛ این موضوع در مردان نیز صدق می کند.
• ساده ترین دارو برای پیشگیری از ضعف شنوایی و پاکسازی و درمان بیماری های گوش از جمله عفونت های گوش، آب پیاز می باشد؛ آب پیاز بدون کوچک ترین عارضه ای چرک گوش را می زداید و در هر سنی از نوزادی تا کهن سالی می توان از آن استفاده کرد؛ پس از چکاندن آب پیاز در شب، تا صبح صبر کنند و بعد روغن حنظل یا روغن گل همیشه بهار را صبح بچکانند، همه عفونت ها و مواد زائد از گوش خارج خواهد شد.
• مصرف غذاهای سرشار از ویتامین D: استخوان های (رکابی، سندانی و چکشی) گوش مسئول تنظیم و تقویت فرکانس های دریافتی به گوش می باشند که در صورت سلامت، کار خود را به خوبی انجام می دهند؛ سلامت این استخوان ها به میزان کلسیم بدن بستگی دارد و کلسیم نیز برای این که جذب استخوان ها گردد به ویتامین D نیازمند است؛ انواع ماهی ها، خرما و نور مستقیم آفتاب سرشار از ویتامین D می باشند که برای تقویت شنوایی بسیار مناسب می باشند.
• اسید فولیک: مصرف غذاهای سرشار از اسیدفولیک تولید هموسیستئین را که به نظر می رسد عامل برخی کم شنوایی ها باشد. کاهش می دهد و گردش خون را به ساختارهای داخلی گوش تقویت می کند؛ مواد غذایی سرشار از اسید فولیک که برای گوش مفید می باشند عبارت اند از: (زرشک، آلبالو (خشک)، انجیر، زردآلو، هلو، شفتالو، آلو، پسته، عدس، اسفناج، انواع کلم ها، لوبیا سبز، گوجه فرنگی، بادام زمینی، توت فرنگی).
• برای درمان آن، وسط ترب بزرگی را خالی کنید، سپس آب انار را بجوشانید تا غلیظ و مانند مربا شود و بعد آن را داخل ترب خالی شده بریزید و یک قاشق چایخوری سرکه و یک قاشق شربت خوری روغن کنجد به آن اضافه کنید و آنها را مخلوط کنید. سپس آن ترب را در وسط ظرف آب قرار دهید (به طوری که کج نشود و واژگون نگردد) ظرف را حرارت دهید تا بجوشد به طوری که در اثر جوش خوردن، مایع داخل ترب پخته خواهد شد. بعد ترب را از آب بیرون آورید و درب آن را ببندید و دور آن را گل بگیرید، در تنور نانوایی یا داخل فر یا میان آتش گذاشته تا بپزد و بعد از پخته شدن گل ها را دور بریزید و روغن وسط ترب را در ظرفی تمیز بریزید و نگهدارید. هر صبح، ظهر و شب، هر مرتبه دو قطره از آن را در گوش بچکانید. سنگینی یا کم شنوایی گوش به کلی بهبود می یابد.

درمان کاهش شنوایی کودک:

• پشت گوش را زالو بیاندازید و موضع زالو را حجامت کنید.

داروها:

• بتاهیستین
• آنتی بیوتیک ها، اگر عفونت وجود داشته باشد، داروهای دکونژستان برای سایر عفونت های گوش، درمان استروئید برای ناشنوای حسی، عصبی ناگهانی و بدون علت مشخص.

فعالیت:

• محدودیتی برای آن وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.
• خوردنی های مفید: خوراک نخود فرنگی با پنیر سویا، خوراک نخود فرنگی با کدو، خوراک باقلا، خوراک عدسی با صیفی جات، خوراک کدو خورشتی با سویا، خوراک کدو خورشتی با قارچ، خوراک کدو خورشتی با کرفس، خوراک قارچ و لوبیا سبز، خوراک قارچ و فلفل دلمه ای، خوراک قارچ با سس، خوراک قارچ طعم دار، خوراک گل کلم، خوراک لوبیا سبز ۱، خوراک لوبیا سبز ۲، خوراک بادمجان و غوره، خوراک سویا با سبزیجات، خوراک سویا با نخود، تاس کباب سویا، خوراک پنیر سویا، لوبیا با سویا، خوراک لوبیا ساده، خوراک بامیه با سویا، خوراک بامیه و لوبیا چشم بلبلی، خوراک تند بامیه، خوراک نخود با شوید، خوراک نخود با قارچ، خوراک نخود با سویا، خوراک نخود با سیب زمینی، خوراک نخود با کدو بادمجان، خوراک دال عدس، خوراک بورانی، خوراک لوبیا قرمز، خوراک لوبیا چشم بلبلی، خوراک مخلوط، آش گندم با سویا، آش لپه ۱، آش سماق، آش حبوبات و غله ۲، آش جو با حبوبات ۱، آش جو با حبوبات ۲، آش شلغم ۲، آش حبوبات ۱، آش گوجه سبز، آش گوجه فرنگی ۲، آش مرزه، حلیم جو، لوبیا سبز پلو ۳، نخود فرنگی پلو ۱، خورش فسنجان با کدو حلوایی، خورش فسنجان با سویا، خورش فسنجان با اسفناج، خورش قورمه سبزی با سویا، خورش قیمه بادمجان، خورش کدو بادمجان، خورش شوید باقالی، خورش بامیه با سویا ۱، خورش بامیه با سویا ۲، خورش بامیه با دال عدس، خورش بامیه با قارچ، خورش دال عدس با قارچ، خورش دال عدس با تمر هندی، خورش لوبیا سبز، خورش کدو خورشتی، خورش کلم بروکلی با سویا، خورش هویج و به، خورش گوجه سبز، سوپ صیفی جات ۱، سوپ صیفی جات ۲، سوپ کدو خورشتی، سوپ کدو حلوایی، سوپ جو ۱، سوپ جو ۲، سوپ دال عدس، سوپ اسفناج، سوپ شلغم، سوپ لوبیا سبز، سوپ قارچ ۱، سوپ قارچ ۲، سوپ بامیه، سوپ گل کلم، سوپ گشنیز، سوپ کدو قلیانی، سوپ بلغور و کرفس، سوپ کلسیم، سوپ جو با شیر سویا، سوپ زرشک با جعفری، سوپ جو و اسفناج، برگر کدو خورشتی، فلافل ساده، فلافل تنوری، فلافل با جعفری، سوسیس فانتزی، دلمه کدو خورشتی، کشک سویا، سس مایونز گیاهی، سس نخود جوانه زده، سس گوجه فرنگی ۱، سس گوجه فرنگی ۲، سس معطر، سس مخصوص ۱، سس مخصوص ۲، سس زیتون، سس جعفری.
• خوردنی های مضر: عدس پلو ساده.

نکته:

• گوش های انسان مسئول دو حس حیاتی اما کاملاً متفاوت هستند: شنوایی: صداهای تشخیص داده شده از طریق گوش ها، اطلاعات اساسی را درباره محیط خارجی به ما می دهند و به ما اجازه می دهند تا با محیط اطراف مان ارتباط برقرار کنیم. تعادل: گوش یکی از اندام های مسئول حفظ تعادل در بدن انسان است مانند: (ایستادن، راه رفتن، خم شدن به اطراف، چرخیدن، روی یک پا ایستادن و…).
• ساختمان گوش: گوش از قسمت های مختلفی تشکیل شده است: گوش خارجی: گوش خارجی امواج صوتی را جمع آوری و متمرکز می سازد و از دو قسمت تشکیل شده است. الف) لاله گوش: لاله گوش در غالب حیوانات متحرک است، و برای جمع کردن و هدایت امواج صوتی و تشخیص جهت صدا به کار می رود و ممکن است به طرف منبع صوت متوجه شود؛ در انسان لاله گوش بی حرکت است ولی تا اندازه ای جهت صوت را می تواند تشخیص دهد. ب) مجرای گوش خارجی: مجرای گوش خارجی لوله ای است که تقریباً ۲ تا ۳ سانتی متر طول دارد و در حدود یک سانتی متر مکعب حجم دارد و به پرده صماخ ختم می شود و ارتعاشات صوتی را به گوش میانی انتشار می دهد؛ در مجرای گوش، ماده ای چسبنده، قهوه ای رنگ و تلخ مزه ترشح می شود که مانع ورود حشرات و گرد و غبار به درون مجرا می شود. گوش میانی: در انتهای مجرای گوش، پرده صماخ قرار دارد؛ ارتعاشاتی که از گوش خارجی به پرده صماخ می رسد به وسیله سه استخوان کوچک (چکشی، سندانی و رکابی) به گوش داخلی منتقل می گردد (گوش میانی امواج را تقویت و منتقل می کند). گوش داخلی: گوش داخلی اصلی ترین قسمت گوش است و از چند قسمت تشکیل شده است که امواج منتقل شده از گوش میانی را دریافت و به امواج شنوایی تبدیل کرده و به مغز ارسال می کند.
• ناراحتی گوش هر چه باشد باید مشخص شود که مزاج آن از سردی است یا از گرمی و درجه سردی و گرمی اش مشخص شود.
• خشکی و تری گوش هم دو شاخص های است که باید به آن توجه گردد.
• قطره ای که در گوش چکانده می شود نباید داغ یا خیلی سرد باشد بلکه باید ولرم باشد.
• همه گرمی ها جسم و اعصاب را گرم و تنظیم می کنند و در اعصاب، پندارهای مثبت، امنیت خاطر و دوری از طمع پدید می آورند.
• اگر ضعف شنوایی ناشی از پیری باشد باید صفرا را زیاد کرد تا ضعف از بین برود.