سنگینی معده: عبارت است از احساس پری و سنگینی معده بعد از خوردن یک وعده غذایی بزرگ امری طبیعی است. با این حال، اگر در معده تان مداوم یا بدون دلیل مشخص احساس سنگینی می کنید، می تواند به دلیل یک بیماری زمینه ای این حالت برای شما ایجاد شده باشد. استرس، عادات غذایی غلط و عوامل سبک زندگی می توانند باعث ایجاد احساس پری و سنگینی معده شوند. شرایط موثر بر هضم و گوارش غذا و هورمون ها نیز می توانند باعث ایجاد این احساس شوند.
مراحل هضم شدن مواد غذایی در بدن انسان:
- هضم در دهان و معده: اولین هضم غذاها در دهان ومعده صورت می گیرد که مواد زائد حاصل از این هضم به شکل مدفوع از روده فرد خارج می گردد. به همین خاطر توصیه می شود که غذا به طور کامل جویده شود تا در مراحل بعدی نیز به خوبی هضم گردد.
- هضم غذا در کبد: دومین هضم مواد غذایی در کبد فرد صورت می گیرد. بدین صورت که مواد زائد حاصل از این نوع هضم به شکل ادرار و چرک از بدن فرد خارج شده و مواد جذب شده به ناخن و مو می رسد.
- هضم در عروق: بر اساس مطالعات طب سنتی سومین نوع هضم در عروق رخ می دهد و مواد جذب شده از این هضم به خون تبدیل می شود.
- هضم مواد غذایی در سلول های بدن: هضم چهارم نیز در سلول ها اتفاق می افتد و مواد حاصل از این نوع هضم به طرف اعضای جنسی حرکت می کنند. لازم به ذکر است که این مواد مناسب ترین پروتئین برای تولید مثل به شمار می روند.
- به طور کلی هضم کامل مواد غذایی در مدت زمان دو الی سه ساعت به طول می انجامد و برای برخورداری از سلامتی کامل این هضم بایستی به خوبی انجام گیرد.
علائم:
- فردی که دچار احساس سنگینی معده می شود، به مدت طولانی پس از صرف غذا احساس سیری می کند به طوری که حس می کند مقدار زیادی غذا خورده است. این فرد ممکن است در معده اش احساس سفتی، کشش یا سنگینی ناراحت کننده ای داشته باشد. بسته به علت ایجاد این مشکل، این احساس سنگینی در معده ممکن است در کنار سایر علائم در فرد ایجاد شود، علائمی مانند:
- حالت تهوع
- سوزش سردل
- معده نفاخ و متسع
- تغییر در حرکات روده
- احساس درد و ناراحتی شکمی
- آروغ زدن یا افزایش گاز معده
- معده درد و گرفتگی عضلات شکمی
- احساس سیری سریع هنگام غذا خوردن
علت:
- یبوست
- پانکراتیت
- زخم معده
- سوء هاضمه
- ریفلاکس معده
- غلبه سردی در معده.
- عادت های بد غذایی
- گاستریت یا ورم معده
- سندروم قبل از قاعدگی
- سندروم روده تحریک پذیر
- علت سنگینی معده می تواند به دلیل سبک زندگی اشتباه، الگوی غذایی غلط و نوع رژیم غذایی باشد. در برخی موارد، احساس سیری یا پری مداوم معده می تواند به دلیل یک بیماری زمینه ای ایجاد شده باشد.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سن
- بی تحرکی
- اضطراب و استرس
- در هم خوری کردن
- درست نجویدن غذا
- سابقه بیماری گوارشی
- استفاده از مشروبات الکلی
- خوابیدن بلافاصله بعد از غذا
- میوه خوردن بلافاصله بعد از غذا
پیشگیری:
- هر لقمه غذا را 32 بار بجوید
- قبل و بعد از غذا یک پر نمک دریا میل کنید.
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای نظیر سوسیس و کالباس و همچنین لبنیات بدون مصلح پرهیز کنید.
تشخیص:
- پزشک متخصص برای اینکه به علت هضم نشدن غذا و سنگینی معده پی ببرد، در مورد سوابق بیماری و دارویی و پزشکی بیمار سوالاتی را مطرح نموده و سپس آزمایشات زیر را از فرد بیمار می خواهد:
- سونوگرافی: سونوگرافی، تصویری از اندام های داخلی بدن را در اختیار پزشک قرار می دهد. تصویر سونوگرافی به پزشک این امکان را می دهد بیماری های کبد، پانکراس و مشکلات مربوط به روده را تشخیص دهد.
- آزمایش خون: از طریق آزمایش خون بیماری هایی مثل دیابت و سایر وضعیت ها تشخیص داده می شود.
- آندوسکوپی: در آندوسکوپی لوله بلندی را وارد شکم نموده و مشکلاتی مثل گرفتگی مجاری گوارشی و شکم را بررسی می کنند.
- اسکن خالی شدن معده: در آزمایش اسکن خالی شدن معده مقداری مواد رادیو اکتیو به فرد بیمار خورانده می شود. و زیر دستگاه میزان سرعت هضم و خالی شدن معده توسط پزشک متخصص بررسی می شود.
- آزمایش تنفسی کربن: در این آزمایش میزان تولید کربن دی اکسید توسط سیستم گوارشی مورد بررسی قرار می گیرد.
- قرص هوشمند: قرص هوشمند کپسولی است که دارای تجهیزاتی در درون خود است که با استفاده از آن میزان سرعت و حرکت غذا در دستگاه گوارش بررسی می شود.
درمان طب نوین:
- جراحی: در افرادی که به درمان با دارو پاسخ نداده اند جراحی انجام می گیرد. در شکم این افراد توسط جراحی یک محرک معده به نام محرک الکتریکی شکمی یا GES قرار داده می شود.
- تغییرات رژیم غذایی: فرد بیمار با مراجعه به یک متخصص تغذیه، و دریافت یک رژیم غذایی مناسب از غذاهایی استفاده می کند که به هضم غذا و گوارش آسان کمک کند.
- سم بوتولینوم نوع A: این سم موجب کاهش عملکرد عضلات می شود. تزریق این دارو به داخل عضله اسفنکتر پیلوریک می تواند اختلالات مربوط به معده را رفع کند.
- تحریک عصب واگال: عصب واگوس تأثیر زیادی در گوارش فرد دارد. تحریک عصب واگوس التهاب و مشکلات عصبی مربوط به هضم نشدن غذا را از بین می برد.
درمان طب سنتی:
- پرخوری نکنید.
- خوردن گرمی ها.
- فست فود نخورید.
- لباس گشاد بپوشید.
- تند تند غذا نخورید.
- پرهیز کنید از غذاهای سرد.
- به صورت مکرر ورزش کنید.
- در بین غذا خوردن صحبت نکنید.
- از نوشیدنی های سالم مصرف کنید.
- غذاهای سرخ شده را به حداقل برسانید.
- استرس و اضطراب خود را کاهش دهید.
- یک پر نمک دریا قبل و بعد از غذا بخورید.
- درمان به علت زمینه این بیماری بستگی دارد.
- حداقل به مدت ۳ ساعت بعد از غذا خوردن نخوابید.
- بهترین تقویت کننده معده، خوردن عسل ناشتا است.
- هر 8 ساعت یک بار یک قاشق چایخوری سیاهدانه و عسل بخورید.
- یک ساعت قبل از غذا و دو ساعت بعد از غذا و وسط غذا آب نخورید.
- به جای چایی از دمنوش آویشن یا دمنوش بابونه شیرازی استفاده کنید.
- از مصرف غذاهای پرادویه، چرب یا سایر غذاهای محرک اجتناب کنید.
- وعده های غذایی خود را به صورت منظم و در وعده های کوچکتر استفاده کنید.
- برای رفع سنگینی معده ۲۰ گرم برگ و ساقه های گلدار مریم گلی را در یک لیتر آب جوش ۱۰ دقیقه دم و آب آن را صاف و با عسل شیرین کنید. هر صبح ناشتا یک فنجان از آن را بنوشید.
- ۳۰ گرم آویشن شیرازی را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب آن را پس از هر غذا یک فنجان بنوشید.
- ۵۰ گرم برگ خشک بارهنگ را در یک لیتر آب به مدت سه دقیقه بجوشانید و ۱۵ دقیقه هم دم کنید سپس آب آن را صاف و با عسل شیرین سازید. صبح، ظهر و شب هر بار یک فنجان بنوشید.
داروها:
- داروهای کنترل تهوع و استفراغ شامل: پرومتازین، پروکلوپرازین، اوندانسترون
- داروهای تحریک عضلات شکم و کمک به گوارش مثل: اریترومایسین، متوکلوپرامید، دومپریدون.
فعالیت:
- روزانه 30 دقیقه فعالیت بدنی مناسب در حد تعریق کردن داشته باشید.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین لبنیات بدون مصلح غذایی پرهیز کنید، همچنین از مصرف غذاهایی که دیر هضم هستند نیز پرهیز کنید.
نکته:
- کسی که معده اش بلغمی و سرد شده است آب زیاد برای او مضر است و از آن طرف هم اگر گرمی کبد داشته باشد آب را با آبلیمو یا سرکه یا آب نارنج مصرف بکند که در این صورت، هم کبد را خنک می کند و هم آب زیاد نداده اید تا موجب دل درد شود، این نکته ضریفی است که فرد تشنه است اما آب می خورد اذیت می شود یا سردی دوست دارد اما سردی می خورد اذیت می شود یا خیار دوست دارد اما می خورد اذیت می شود، این دوستی، عطش کبد است، اما معده اش سرد است.
- هضم تند ناشی از گرمی معده و کبد، و هضم کند ناشی از سردی معده و کبد است.
- اگر بلغم متعفن در معده باشد و اجازه جذب دارو را ندهد بیمار باید اول قی بکند تا بلغم خارج شود و بعد داروی معده را بخورد.
- شدیدترین دردهای بلغمی با تعریق از بین می رود و اگر ابزار تعریق نباشد بادکش گرم انجام میدهیم.
- استفراغ معمولاً بعد از خوردن یک غذای سنگین اتفاق می افتد.
- معمولاً جاهایی که بلغم نفوذ می کند معده، مفاصل و سینوس ها است.
- اسفند برای تمام دردهای سرد نفوذ کننده درد معده، گوارش، عضلات و مفاصل خوب است و بلغم و سودا را ذوب می کند و شتاب درمانش خیلی بالا است (40 شب) و هر شب یک قاشق غذاخوری با آب بلعیده شود و هیچ وقت نباید جویده شود.
- غذا باید خوب جویده شود تا عمل هضم به درستی صورت پذیرد و مراحل هضم عبارت انداز: هضم اول در دهان، هضم دوم در سر معده، هضم سوم در معده، هضم چهارم در کبد و هضم پنجم در عروق.
- سردی نفوذ کننده ،آب انار و بعد از آن آب زرشک است و اگر سردی بی نفوذ باشد معده را سرد می کند و سردی مورد نظر به نقطه مورد نظر نمی رسد، و تازه آن سردی های نفوذ کننده را با نمک باید تعدیل کرد و نمک هم گرمی نفوذ کننده است و نباید شکر بزنیم چون شکر نفوذ کننده نیست.
- گاهی اوقات برای برطرف کردن سردی معده داروهای بسیار گرم می دهند و این دارو کهیر را منتشر می کند و کل بد را کهیر می گیرد؛ غذای بسیار گرم خون را گرم و خون گرم باعث خارش و بعد کهیر می شود. پس برای رفع سردی معده باید گرم و ترهای آرام تجویز کنیم مانند: (آبگوشت، شربت عسل، انجیر، سوپ گندم و جو البته سوپ جو خودش سرد است و اگر روغنش زیتون باشد و ادویه های تند اضافه کنیم معتدل می شود) و فوری نباید به معده سرد، زنجبیل یا فلفل بدهیم.