درماتیت هرپتی فرم: عبارت است از یک نوع التهاب مزمن پوست که مشخصه آن بروز خوشه هایی از تاول های کوچک خارش دار است. این بیماری ارثی است، اما مسری یا سرطانی نیست، معمولاً پوست آرنج ها، زانوها، شانه ها، بازوها، پاها، و قسمت تحتانی کمر در وسط، درگیر می شود.
علائم:
- خوشه های کوچک از 20 الی 5 تاول، تاول ها معمولاً 6 الی 2 میلی متر قطر دارند.
- خوشه های به طور همزمان در هر دو طرف بدن و در مکان های قرنیه ظاهر می شوند.
- تاول ها معمولاً خارش دارند، اما اگر عارضه ای وجود نداشته باشد، معمولاً دردناک نیستند، فرد ممکن است یک احساس سوزش یا گزش در آن نواحی داشته باشد.
علت:
- علت درماتیت هرپتی فرم، پیچیده بوده و شامل عوامل محیطی و ژنتیکی می باشد. اهمیت گلوتن در پیشروی این بیماری را به راحتی می توان با مشاهده ی تأثیر «رژیم غذایی بدون گلوتن» در توقف و بهبود بیماری ثابت کرد.
- تأثیر عوامل ژنتیکی در ابتلا به درماتیت هرپتی فرم، با تحقیقات روی خانواده بیماران ثابت شده است. این تحقیقات نشان می دهند که اقوام درجه یک فرد مبتلا به درماتیت هرپتی فرم، به احتمال زیاد به درماتیت هرپتی فرم و سلیاک مبتلا هستند. ژن هایی که به عنوان عوامل مرتبط با درماتیت هرپتی فرم شناخته شده اند انواع خاصی از ژن HLA HLA-DQ2 و HLA-DQ8 می باشند.
عوامل افزایش دهنده خطر:
- سابقه خانوادگی درماتیت هرپتی فرم
- قرار گرفتن در معرض گرما و رطوبت
- حساسیت به گلوتن (پروتئینی که در گندم و سایر غذاها وجود دارد و بعضی افراد نمی توانند به علت بیماری ژنتیکی آن را هضم کنند)
پیشگیری:
- در حال حاضر نمی توان از بروز این بیماری پیشگیری به عمل آورد، برای پیشگیری از بازگشت علائم، داروهای توصیه شده را طبق دستور مصرف کنید، ضمناً باید از وارد آمدن ضربه به پوست طبیعی خودداری شود.
عواقب مورد انتظار:
- این یک بیماری مزمن است، با درمان علائم، از جمله خارش، را کنترل نمود، اما نمی توان خود بیماری را معالجه کرد.
عوارض احتمالی:
- کسانی که مبتلا به درماتیت هرپتی فرم هستند ممکن است بیماری بدون علامت روده باریک نیز داشته باشند که از لحاظ پاتولوژی شبیه بیماری عدم تحمل به گلوتن (بیماری سلیاک) است، تنها راه تشخیص آن نمونه برداری از روده باریک است.
تشخیص:
- تشخیص درماتیت هرپتی فرم، به کمک معاینه و بررسی علائم، و همچنین نمونه برداری از پوست و مشاهده آن زیر میکروسکوپ امیون فلوئورسنس (DIF)، صورت می گیرد. در این روش، پزشک به دنبال نشانه وجود پروتئین آنتی بادی (IgA) در لایه درمیس پوست می باشد. این انباشتگی پروتئین آنتی بادی در پوست سالم وجود ندارند. در 92% مبتلایان به درماتیت هرپتی فرم، جواب این تست «مثبت» است.
درمان طب نوین:
- بیماران معمولاً تحت نظر یک متخصص پوست و تغذیه، به مراحل درمان خود ادامه می دهند.
- بیمارانی که قادر به مصرف داپسون نیستند، باید از سایر داروهای جایگزین استفاده کنند. رایج ترین داروی جایگزین داپسون، «سولفاپیریدین» نام دارد. کورتیکو استروئید های موضعی، به منظور درمان کوتاه مدت برای خارش پوست در درماتیت هرپتی فرم استفاده می شوند، اما مصرف آنها هیچ تأثیر بلند مدتی ندارد.
- بهترین راه برای درمان درماتیت هرپتی فرم، مصرف داپسون در کنار رژیم غذایی بدون گلوتن است. پزشک در ابتدا با تجویز داپسون، سعی می کند از شدت علائم آزار دهنده، تا حدود زیادی بکاهد. در ادامه درمان و زمانی که فرد به رژیم غذایی بدون گلوتن کاملاً عادت کرد، پزشک دوز داپسون را کم می کند. البته، افرادی که با وجود توصیه های پزشک همچنان گلوتن مصرف می کنند، نیاز به مصرف روزانه داپسون خواهند داشت.
- آنتی بیوتیک دپسون، معمولاً در درمان این بیماری بسیار مؤثر است. در حدی که تنها چند ساعت بعد از مصرف اولین دوز، شما تأثیر چشمگیری در بهبود علائم بیماری خواهید دید. البته، از آنجایی که این دارو می تواند دارای عوارض جانبی باشد، مصرف آن باید تحت نظر پزشک بوده و همراه با آزمایش خون انجام شود. یک رژیم جدی بدون گلوتن، علاوه بر تأثیر بالا در بهبود درماتیت هرپتی فرم، برای سایر بیماری های دستگاه گوارش نیز مفید است. البته، تأثیرات این روش درمان طبیعی، بسیار آهسته بوده و در چند ماه ابتدایی، چندان احساس نمی شود. برای اجتناب کامل از گلوتن، شما می توانید به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید، تا تمام منابع گلوتن را از سفره خود حذف کنید. متخصص تغذیه، جایگزین های مناسب برای هر کدام از این غذاها را به شما پیشنهاد خواهد داد.
درمان طب سنتی:
- شبی یک لیوان سرکه انگبین میل کنید.
- هر 12 ساعت یک قاشق مرباخوری سیاهدانه و عسل بخورید.
- بدن را در حمام با سدر و گل خطمی و یا سرکه برای رفع خارش بشویید.
- در طول روز شربت های صفرابر نظیر شربت زرشک و آبلیمو استفاده کنید.
- به فاصله 3 هفته حجامت عام و همچنین زالو درمانی اطراف موضع انجام دهید.
- برای کاهش خارش، نواحی تاول دار را در آب خنک قرار دهید یا از کمپرس آب خنک استفاده نمایید.
داروها:
- داپسون
- کالاندولا
- فلوسینولون
- برای خارش می توان از لوسیون ها، پمادها، یا کرم های استروئیدی با دوز کم استفاده کرد، با کمک آنها می توان التهاب را در عرض 24 الی 48 ساعت فرو نشاند، بی حس کننده ها یا آنتی هیستامین های موضعی، این داروها باعث بهبودی سریع و کوتاه مدت خارش می شوند، بسیاری از این داروها حساسیت پوستی ایجاد می کنند، اما لیدوکایین و پراموکسین معمولاً حساسیت ایجاد نمی کنند، لوسیون های حاوی فنول، منتول و کافور (مثل لوسیون کالامین)، این لوسیون ها علائم را آرام می کنند، اما باید با احتیاط مصرف شوند، امکان دارد در صورت مصرف زیاد، مقادیر زیادی از این مواد از راه پوست به جریان خون وارد شوند؛ این موارد ممکن است در مقادیر زیاد سمی باشند، برای کنترل تاول زدن پوست، امکان دارد یک یا دو داروی خوراکی تجویز شوند: سولفاپیریدین با داپسون، اگر نیاز به تجویز هر کدام وجود داشته باشد، باید تا آخر عمر مصرف شود.
فعالیت:
- محدودیتی به جز اجتناب از گرمای زیاد یا تعریق زیاد وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- محدود کردن مصرف گلوتن در رژیم غذایی باعث کاهش نیاز به دارو می شود.