خونریزی رحم پس از یائسگی: عبارت است از خونریزی غیر منتظره و شبیه قاعدگی که 6 ماه یا پیش از یائسگی شروع شود. به عبارت دیگر خونریزی بعد از منوپوز خونریزی واژینال در خانم هایی است که دچار یائسگی شده اند. هنگامی که یک خانم برای 12 ماه دچار قاعدگی نمی شود، او یائسه شده است. خانم هایی که به خونریزی بعد از یائسگی دچار هستند، باید برای رد مشکلات جدی پزشکی به پزشک مراجعه نمایند. خونریزی واژینال علل متعددی دارد که مهم ترین آن ها شامل خونریزی طبیعی قاعدگی و خونریزی بعد از یائسگی است. سایر علل خونریزی عبارتند از: زخم یا آسیب، سرطان دهانه رحم و عفونت ها شامل عفونت مجاری ادراری. اگر فرد بعد از یائسگی دچار خونریزی واژینال می گردد، پزشک سوالاتی پیرامون مدت زمان خونریزی، مقدار آن، درد یا سایر علائم از او می پرسد. خونریزی می تواند علامتی از سرطان دهانه رحم، رحم یا آندومتر باشد، خونریزی غیر طبیعی باید توسط پزشک ارزیابی شود.

علائم:

• بسیاری از خانم هایی که دچار این خونریزی می شوند علائم دیگری ندارند. بروز علائم دیگر به علت خونریزی بستگی دارد. بسیاری از علائم یائسگی همانند گرگرفتگی اغلب در طول دوره یائسگی تقلیل می یابند. علائم یائسگی در خانم ها شامل خشکی واژن، کاهش میل جنسی، بی خوابی،بی اختیاری ادرار استرسی، شیوع بیشتر عفونت مجاری ادراری و افزایش وزن هستند.
• خونریزی مهبلی که ممکن است یک ترشح به رنگ قهوه روشن یا خونریزی قرمز و شدید (با یا بدون لخته) باشد. ممکن است همراه خونریزی بلغم باشد. طول مدت دوره های خونریزی متفاوت است. نوع با کیفیت خونریزی به اندازه این واقعیت که خونریزی رخ داده است، متناسب نیست، به دنبال یائسگی زنانی که در حال درمان با جایگزینی هورمون هستند، احتمالاً دچار مقادیری خونریزی خواهند شد و باید در مورد انواعی از خونریزی که باید نگران آنها بود، با پزشک مشورت کنند.

علت:

• چند دلیل برای خونریزی در سنین بعد از یائسگی وجود دارد. برای مثال، خانم هایی که هورمون درمانی جایگزین را دریافت می کنند ممکن است برای چند ماه اول بعد از آغاز درمان خونریزی واژینال داشته باشند. همچنین تصور برخی این است که دچار یائسگی شده اند، در حالی که تخمک گذاری همچنان اتفاق می افتد و موجب بروز خونریزی می شود سایر علل خونریزی بعد از یائسگی عبارتند از:
• فشار خون بالا
• اختلالات کبد
• نارسایی احتقانی قلب
• داروهای ضد انعقاد یا حاوی آسپرین
• پولیپ های پوششی داخلی رحم، میوم ها
• پولیپ یا تومورهای خوش خیم گردن رحم
• التهاب یا عفونت غشاهای پوشش داخلی مهبل
• آسیب یا تروما به مهبل همراه با کاهش غلظت استروژن
• اختلالات سلول های خونی، دستگاه لنفاوی یا مغز استخوان
• آتروفی مهبل یا آندومتر (کوچک شدن یا از دست دادن بافت)
• هورمون درمانی که آندومتر (پوشش داخلی رحم) را تحریک کند و مثل قاعدگی طبیعیی باعث ریزش آن شود، مصرف نامنظم استروژن (هورمون های زنانه) از علل شایع آن هستند.
• پولیپ های رحمی: پولیپ رحمی توده غیر سرطانی است. با این که پولیپ ها خوش خیم هستند، برخی از آن ها در نهایت به سرطان تبدیل می شوند. تنها علامتی که بیشتر بیماران مبتلا به پولیپ تجربه می کنند خونریزی نامنظم است. پولیپ رحمی اغلب در خانم هایی ایجاد می شود که دچار یائسگی شده اند. با این حال، خانم های جوان تر نیز به آن مبتلا می گردند.
• سرطان دهانه رحم: خونریزی بعد از یائسگی اغلب بدون خطر است، اما می تواند نشانه ای نادر از سرطان دهانه رحم باشد. سرطان دهانه رحم به تدریج پیشرفت می کند. برخی مواقع پزشکان می توانند این سلول های سرطانی را در معاینه روتین شناسایی کنند. سایر علائم سرطان دهانه رحم شامل درد حین مقاربت یا ترشحات غیر طبیعی واژینال در خانم های یائسه هستند.
• هایپرپلازی اندومتر:هایپرپلازی آندومتر افزایش ضخامت اندومتر است. این بیماری علت بالقوه خونریزی بعد از یائسگی محسوب می شود. این وضعیت زمانی بروز می کند که مقدار اضافی استروژن بدون وجود پروژسترون کافی وجود دارد و عموماً در خانم های یائسه ایجاد می شود. استفاده طولانی مدت از استروژن موجب افزایش خطر هایپرپلازی آندومتر می گردد و در نهایت در صورت عدم درمان موجب سرطان می شود.
• سرطان اندومتر:سرطان اندومتر در رحم آغاز می شود. اندومتر لایه ای در دیواره رحم است. در این سرطان علاوه بر خونریزی غیر عادی، فرد درد لگن را نیز تجربه می کند. این وضعیت اغلب به سرعت تشخیص داده می شود؛ زیرا موجب خونریزی غیر طبیعی می گردد که به راحتی مورد توجه قرار می گیرد. در بسیاری از موارد، برداشت رحم به منظور درمان سرطان اندومتر توصیه می شود. حدود 10 درصد از خانم هایی که دچار خونریزی بعد از یائسگی می گردند به سرطان اندومتر مبتلا هستند.

عوامل افزایش دهنده خطر:

• عفونت اخیر مهبل، افراد بالای 60 سال به خاطر عروق خونی شکننده و نازکی پوشش داخلی مهبل یا رحم.

پیشگیری:

• ابزارهای پیشگیری خاصی لازم نیست.

عواقب مورد انتظار:

• به علت زمینه ای و درمان انتخاب شده بستگی دارد.

عوارض احتمالی:

• کم خونی، اگر علت، سرطان باشد، ممکن است به سایر بخش های بدن گسترش یابد.

تشخیص:

1. نمونه برداری از رحم: نمونه برداری از اندومتر رحم به دو روش زیر انجام می شود.
2. کورتاژ تشخیصی: کورتاژ تشخیصی در اتاق عمل و با بیهوشی مختصر انجام می شود و نمونه جهت پاتولوژی ارسال می شود. در صورتی که کورتاژ تشخیصی با هیستروسکوپی انجام شود دقت تشخیص بسیار افزایش می یابد. چرا که جراح زنان حفره رحم را با دوربین و بطور مستقیم رؤیت کرده و ضایعاتی که ممکن است در سونوگرافی دیده نشود با هیستروسکوپی بطور واضح دیده شده و می توان نمونه برداری را بصورت کامل انجام داد.
3. برای تشخیص علت خونریزی دوران یائسگی، متخصص زنان در مرحله اول سونوگرافی واژینال انجام می دهد. انجام سونوگرافی واژینال جهت بررسی ضخامت اندومتر بسیار اهمیت دارد. در صورتی که لازم باشد نمونه برداری از اندومتر و پاپ اسمیر هم انجام می شود که در تشخیص علت خونریزی یائسگی بسیار ارزشمند و کاربردی است.
4. نمونه برداری سرپایی یا پایپل: نمونه برداری از اندومتر بصورت سرپایی در کینیک و مطب متخصص زنان با یک وسیله یا کاتتر ظریف (پایپل)، بدون درد و با هزینه کم انجام می شود. در صورتی که نمونه بطور صحیح و از تمام نقاط اندومتر گرفته شود، از نظر دقت تشخیص و کارایی همانند کورتاژ تشخیصی خواهد بود. در افرادی که شرایط اتاق عمل و کورتاژ تشخیصی را ندارند و یا دچار بیماری خاصی هستند که بیهوشی برای آنها مناسب نیست، نمونه برداری سرپایی یا پایپل پیشنهاد می گردد.

درمان طب نوین:

• برداشت پولیپ: برداشت پولیپ به کمک جراحی به درمان خونریزی بعد از یائسگی کمک می کند.
• درمان خونریزی به علت و مقدار آن و سایر علائم موجود بستگی دارد. در برخی موارد، خونریزی بعد از یائسگی نیازی به درمان ندارد.
• کرم های استروژن:اگر خونریزی بعد از یائسگی در اثر نازک شدن و آتروفی بافت واژن ایجاد شده باشد، پزشک کرم استروژن را تجویز می کند.
• هیسترکتومی:اگر خونریزی به کمک روش های غیر تهاجمی قابل درمان نباشد، هیسترکتومی انجام می گیرد؛ در هیسترکتومی، پزشک رحم بیمار را برمی دارد؛ این جراحی به کمک لاپاراسکوپی یا جراحی باز انجام می گیرد.
• پروژستین:پروژستین در هورمون درمانی جایگزین به کار می رود. اگر بافت آندومتر دچار رشد بیش از حد شده باشد، پزشک این روش درمانی را توصیه می کند. پروژستین می تواند رشد بیش از حد بافت را کاهش داده و در نتیجه خونریزی را کاهش دهد.

درمان طب سنتی:

• خوردن سویق عدس.
• دو مثقال تخم شنبلیله را دم کرده و صبح ها ناشتا تا ۷ روز میل کنید.
• تا ۷ روز، روزی ۱۰ مثقال رب به یا رب سیب را ناشتا با نان میل فرمایید، مفید است.
• هر روز مقداری سماق ساییده شده را با آب سرد مخلوط کرده و به مرور جرعه جرعه میل کنید.
• هر روز ۳۰ گرم گل خشک گزنه سفید را در یک لیتر آب جوش دم کنید و آب صاف کرده آن را بنوشید.
• پوست سفت گردو را نرم بسایید و صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق چایخوری از آن را کفلمه کنید.
• سیب زمینی را در روغن زیتون برشته کرده و صبح، عصر و شب و تا سه روز اضافه بر غذای روزانه میل فرمایید.
• سه گرم مایه پنیر محلی را در یک زرده تخم مرغ خام مخلوط کرده و صبح ناشتا میل فرمایید، خون بند خواهد آمد.
• جفت و پوست انار شیرین و مازو از هر کدام ۱ مثقال را نرم بسایید و در هنگام صرف غذا به آن بپاشید تا مخلوط با غذا میل شود.
• ارزن را بکوبید، پوست آن را بگیرید و مغز آن را با شیره انگور و آرد و روغن زیتون پخته و عوض غذا تا سه روز برای نهار میل فرمایید.
• گلنار فارسی، گل ارمنی و صمغ عربی از هر کدام ۱ مثقال را نرم کرده و با روغن زیتون خمیر کنید و ۶ دانه شیاف از آن بسازید و شبی یک شیاف از جلو به خود برگیرید.
• دود دادن عنبرنسارا برای کاهش خونریزی و کوتاه کردن دوره عادت ماهیانه بانوان و درمان عفونت های واژینال مفید است (در این مورد دود باید با داخل بدن تماس پیدا کند).
• یک مثقال جنطیانای رومی را نرم بسایید، سپس با ۸ مثقال حنا خمیر کرده و شب هنگام خواب به چاله های کف پا ببندید، از خونریزی جلوگیری می شود. این عمل باید تا ۷ مرتبه تکرار شود.
• تخم شوید، دهان بسته و دهان باز، (دل دل)، مورد و مغز قرص کمر را به مقدار مساوی نرم بسایید بعد با زرده تخم مرغ خام مخلوط کرده و بر کمر ببندید و بگذارید تا خودش از کمر کنده شود.
• وشاء را با گلاب خمیر کرده و بر کمر ببندید. تخم هویج، تخم شوید، تخم جعفری و تخم شنبلیله را بو داده، نرم بسایید و مطابق وزن تمامی آنها با نبات زرد مخلوط و قائوت کرده و در طول روز ۳ قاشق غذاخوری بخورید.
• هنگام خونریزی نوعاً باید از مواد نشاسته ای بیشتر استفاه کنید، مانند: لوبيا، حبوبات و بقولات، برنج، مخصوصاً برنج چمپا (نوعی برنج که لعاب آن بیشتر است)، سیب زمینی و آرد سیب زمینی و بهتر از همه کاچی ارزن می باشد که بسیار مفید است.

داروها:

• استروژن کونژوگه
• معمولاً هورمون ها تجویز خواهند شد، داروها برای درمان اختلالات زمینه ای مثلاً داروهای ضد پر فشاری خون برای فشار خون بالا.

فعالیت:

• به محض بهبوید علائم، فعالیت های طبیعی خود را از سر بگیرید. پس از تشخیص و درمان به محض تمایل، رواب جنسی را از سر بگیرید.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات و غذاهای گرم و سرد بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.

نکته:

• یکی از راه های خروجی فضولات رحم و مواد زائد یعنی احتباس کردن فضولات رحمی که می بایست از رحم خارج شوند و در نهایت ایجاد اختلال در کارکرد رحم است. لیزر کردن موهای زیر بغل تأثیر بر قلب و پستان دارد و موجب سرطان رحم، فیبرم، میوم و کیست می شود. رحم در زمان عادت ماهیانه پاک می شود و در غیر عادت ماهیانه پاک می ماند، طبیعت مزاج رحم سرد است و به همین دلیل بر خلاف آقایان، بیضه ها در داخل شکم قرار دارد و باید همیشه گرم نگه داشته شود، اگر مزاج رحم تغییر کند مثلاً گرم یا سرد یا مرطوب و یا خشک شود علامتی دارد که با تشخیص این علامت ها می توان از بروز مشکلات بعدی و بیماری ها جلوگیری کرد.
• وظیفه رحم آبستنی و حمل جنین، تصفیه خون از فضولات بدن، تغذیه جنین در دوران بارداری است، لذا کسانی که اقدام به خارج کردن رحم می کنند، به معنی احتباس نمودن فضولات در بدن و ایجاد اختلال در نظم بدن است.
• قاعدگی به موقع و بدون اشکال، زن را از تمایل جنسی افراطی باز می دارد و باعث پیشگری از عفت می شود.
• آمدن خون قبل از وقت عادت دلالت بر رقت خون و رطوبت است و دیر آمدن و تأخیر دلالت بر غلظت.
• رویش موهای زائد بر روی گوش زنان و نوک سینه ها نشان از عدم کارایی مناسب رحم یا یائسگی است و با این کار بدن فضولات خو را از این طریق خارج می کند.
• اگر خون عادت ماهیانه رقیق و رنگ ملایم و آبکی بود رحم بلغمی و سرد است، و اگر خون سیاه است رحم سودایی است که این سودا می تواند انجمادی باشد و یا از گرمی و سوختگی به وجود آمده است، اگر خون قرمز گلگون باشد نشانه رحم گرم است، اگر به قرمز تیره باشد نشانه خون سوخته است و در حال خارج شدن است، اگر خون گرم بود این علامت رطوبت است و اگر گرم و زیاد است نشانه گرم و مرطوب بودن است، اگر خون گرم و کم باشد نشانه گرمی و خشکی است، هرچه خون عادت رقیق تر باشد علامت رطوبت و سردی بیشتر است، اگر خون غلیظ تر است نشان دهنده سودا و خشکی بیشتر است.
• رطوبت زیاد رحم باعث سقط جنین ماه های آخر بارداری می شود و در اصطلاح می گویند رحم لیز شده است که باید رفع رطوبت کرد، اگر رحم خشک باشد باعث سقط جنین در اوایل بارداری می شود و باید خوراکی های رطوبتی مصرف شود و علت رطوبت زیاد خوردن لبنیات، ترشیجات، آب سرد، یخ ، ماهی و موجودات دریایی، مرغ کارخانه ای، نوشابه، چای معمولی و … است.
• لمس کردن با پشت دست، زیر ناف، سردی و گرمی رحم را نشان می دهد، بودن درد و نفخ زیر ناف یا نوعی ورم بر آمدگی و یا شنیدن صدای پیچش باد به دلیل سردی رحم است.
• اگر مرد هنگام نزدیکی احساس سوزش کند نشانه رحم گرم است و اگر خنکی احساس کند نشانه سردی است.
• اگر در قسمت آنه یا محل شرمگاهی مویی نباشد نشانه عقیم بودن رحم است و اگر مو زیاد باشد و کلفت و زخیم و سیاه باشد رحم گرم است، موی کم و بور و نازک علامت سردی است.