حساسیت و زودرنجی: عبارت است از زود ناراحت شدن در برابر ناملایمات را زودرنجی می گویند که واکنش افراد می تواند به صورت (پرخاشگری، گریه، قهر کردن، خودخوری و …) بروز پیدا کند.

علائم:

1. با نگرشی منفی درباره مسائل صحبت می کنند.
2. معمولاً جنبه منفی حرف ها و رفتارهای دیگران را در نظر گرفته و به خود نسبت می دهند.
3. با این نوع افراد خیلی راحت نمی توان گفتگو کرد چون یا در همان لحظه اول یا پس از ساعت ها فکر کردن، از حرف ها و نحوه گفتار شما ناراحت می شوند.
4. اگر به این نوع افراد سخت بگیرید، ناراحت می شوند، اگر کاری به کار آنها هم نداشته باشید، باز هم ناراحت می شوند؛ چون افراد زودرنج، خیلی در این زمینه پرتوقع هستند.
5. معمولاً ترجیح می دهند در جمع حضور پیدا نکنند و تنهایی را بیشتر می پسندند (غافل از این که تنها ماندن و گوشه گیری، حساسیت را به مرور تشدید و احساسات منفی را بیشتر می کند).

علت زوردنجی هنگام غلبه صفرا:

• تبعیض بین فرزندان: فرق گذاشتن بین بچه ها منجر به رنجش خاطر، حسادت، کج خلقی، پرخاشگری و زودرنجی می گردد.
• تلقينات منفی: به کار بردن جملاتی مانند: (نکن تو نمیتونی، نرو می افتی، احمق، نفهم و..) باعث کاهش اعتماد به نفس و افزایش حساسیت و زودرنجی می گردد.
• عدم آمادگی فرزندان جهت رویارویی با فراز و نشیب های زندگی در آینده: والدین باید با در نظر گرفتن سن و جنسیت فرزندان، مدام تجربیات خودشان را به آنها انتقال دهند.
• یبوست: حرارت زیاد و دفع مایعات از بدن، عاملی برای خشکی روده ها و ابتلا به یبوست است که این عارضه باعث سمی شدن خون و بالا رفتن حساسیت و زودرنجی می گردد.
• افت قند و فشار: غلبه صفرا عاملی است برای افت قند و فشار و زمانی که انسان با این دو عارضه روبرو شد با کوچک ترین برخورد، ناراحت شده و شروع به خودخوری می کند.
• توجه افراطی والدین به فرزندان: اگر والدین بی حد و اندازه به کودک محبت کنند و بدون هیچ قیدی تسلیم کودک باشند، کودک آینده آنان لوس و از خود راضی می شود و روحیات ضعیف و زودرنجی خواهد داشت.
• کم خونی: دفع املاح معدنی و انواع ویتامین ها از بدن عاملی است برای ابتلا به کم خونی؛ لذا فردی که مبتلا به این بیماری است، بسیار حساس بوده و با کوچک ترین ناملایمات، ناراحت شده و خودخوری می کند.
• سوء تغذیه: غلبه صفرا و غلبه سودا باعث دفع املاح معدنی از بدن شده، لذا هم می تواند افراد لاغر و هم افراد چاق را به سوء تغذیه مبتلا کند که نتیجه آن عدم تغذیه مناسب سلول ها و در نهایت خودخوری یا زودرنجی می باشد.
• کمبود محبت والدین به فرزندان: هنگامی که کودک محبت کافی را درک نکند، عصبانی و سرخورده می شود و گرفتار عقده حقارت می گردد و به دنبال آن، مشکلات فراوانی خواهد داشت که یکی از آنها افزایش حساسیت و زودرنجی است.
• مشکل ذهنی و جسمی (نقص عضو): این افراد چون نسبت به شرایطی که دارند، حساس بوده و خودشان را پایین تر از دیگران می دانند، نمی توانند حرف ها و نظرات دیگران را تحمل کنند و چنین رفتارهایی را از خود بروز می دهند؛ در برخورد با این نوع افراد سعی شود توانایی های آنها را، هم جمع و هم در تنهایی برای آنها بازگو کرده و بزرگ جلوه دهید.
• در آوردن کیسه صفرا با عمل جراحی: غلبه صفرا به صورت مداوم عاملی است برای ایجاد سنگ های ریز و درشت در کیسه صفرا که تنها علاج آن از دیدگاه طب جدید، بیرون آوردن کیسه صفرا با عمل جراحی است؛ این عمل عوارضی را در پی خواهد داشت به این صورت که این نوع افراد در اکثر مواقع عصبی هستند و با کوچک ترین ناملایمات دچار حساسیت و زودرنجی می شوند.

تشخیص:

1. آزمایش خون
2. انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار

درمان طب نوین:

• درمان حساسیت و زودرنجی تا حد زیادی به یادگیری مهارت تنظیم هیجانی و کنترل احساسات بستگی دارد. برای اینکه بتوانید زودرنجی خود را درمان کنید و این مهارت‌ها را بیاموزید، لازم است که به یک روانشناس مراجعه کنید. روانشناس علاوه بر آموزش، علل و ریشه‌های زودرنجی‌تان را بررسی خواهد کرد و در صورت وجود اختلالاتی نظیر اضطراب و افسردگی برنامه درمانی مشخصی را برای شما تعیین خواهد کرد.

درمان طب سنتی:

• با افراد با تجربه و عاقل مشورت کنید.
• خودآگاهی و شناخت نقاط ضعف و قوت خود.
• رعایت کلیه توصیه ها هنگام غلبه صفرا و سودا.
• مصرف سبزیجات تازه همراه با وعده های غذایی.
• با بالا بردن اعتماد به نفس زودرنجی تقلیل می یابد.
• همیشه خود را برای تحمل و مقابله با ناملایمات آماده سازید.
• کوچک شمردن خوبی هایتان به دیگران و فراموش کردن آنها.
• نوشیدن یک استکان دمنوش (زیره + زنیان + آویشن) با کمی عسل.
• شرکت در مجالس دعا و سایر مجالسی که باعث تقرب به خداوند می شود.
• با هر بار زودرنجی موارد را یادداشت نموده و همواره سعی بر تقلیل آنها نمایید.
• آموزش مهارت های ارتباطی (تا بدانید در هر رابطه ای چطور باید برخورد کرد).
• بیشتر با افراد خوش اخلاق معاشرت کنید تا کمال همنشین بر شما تأثیر بگذارد.
• خیلی صمیمانه به دیگران بگویید که حرف یا رفتار شما مرا آزرده خاطر کرده است.
• خود را تافته جدابافته ندانید و سعی کنید با دیگران بیشتر معاشرت داشته باشید.
• مصرف مایعات کافی به اندازه ای که رنگ ادرار همیشه زرد روشن باشد، حفظ آرامش و…
• شناخت استعدادهای خود و فراهم آوردن محیطی جهت رشد، شکوفایی و رسیدن به خودباوری.
• استفاده از دمنوش: (چای کوهی + بادرنجبویه + بابونه) با عسل یک ساعت قبل از وعده های غذایی.
• کاملاً به خود اطمینان داشته باشید که می توانید روحیه خود را تغییر دهید ولی برای نتیجه گیری عجول نباشید.
• تمام رفتارها و حرف های دیگران را به خود نسبت ندهید و بدانید خیلی از حرف ها و رفتارها به شما ارتباطی پیدا نمی کند.
• عبادت و نزدیکی به خداوند متعال: نماز را در روز و شب به یا دارید که خوبی ها، زشتی ها و صفات بد را از بین می برند.
• حفظ آرامش: یکی از دلایل دفع املاح معدنی از بدن، استرس و عصبانیت های روزانه است که عاملی است برای ابتلا به زودرنجی.
• اجتناب از سوءظن به دیگران: رفتار دیگران را حمل بر صحت کنید و تفسیر بدبینانه از رفتار دیگران نسبت به خود نداشته باشید.
• شوخ طبعی در حد عرف، دیدن فیلم های کمدی مثبت و خواندن کتاب های خوب در زمینه های مختلف خصوصاً آداب معاشرت.
• فراموش کردن بدی دیگران در حق خود (طبق روایات یکی از صفات مؤمن این است که هنگام خواب کینه کسی را در دل نداشته باشد).
• انجام فعالیت های روزانه و ورزش به صورت منظم و روزانه (به نسبت سن و جنسیتی که دارید ورزش مورد علاقه خود را انتخاب نمایید).
• بچه ها را درست تربیت کنیم: والدین باید فرزندانشان را طوری تربیت کنند که آمادگی رویارویی با فراز و نشیب های زندگی را داشته و واقع نگر باشند.
• گذشت از خطا و اشتباهات دیگران: مولی علی (ع) می فرمایند: «در گذشت لذتی است که در انتقام نیست» (یکی از آن لذت ها در این زمینه، کسب آرامش است).
• تنوع غذایی: مصرف غذاهای سالم، مطابق با طبع و مزاج و به صورت متنوع، پایه و اساس سلامتی جسمی و روحی است که می تواند زودرنجی را نیز درمان کند.
• آهن: افزایش مواد غذایی حاوی آهن که صفرابر باشند مانند: (گیلاس، زرشک، عدس، اسفناج، تمشک، آلبالو، آلو، هلو، شلیل، شاه توت، توت قرمز، چغندر، انار و …) برای درمان این بیماری بسیار مؤثر می باشند.
• در صورت دست انداختن و خندیدن به شما، شما نیز مانند آنان بخندید و اعتماد به نفس خود را از دست ندهید و از خود نقطه ضعف نشان ندهید؛ در این صورت است که عظمت شخصیت شما بر دیگران آشکارتر خواهد شد.
• مصرف: انجیر خشک، پسته، اسفناج، هلو، زرد آلو، انگور، سیب درختی، مرکبات، حبوبات، غلات، گوشت قرمز (البته به مقدار کم) و مصرف مرکبات ترش همراه گوشت، زیرا باعث افزایش جذب آهن آن می گردد (البته مواظب غلبه سردی نیز باشید و در کنار آن از گرمی بخش ها هم استفاده نمایید).
• شرکت در اجتماعات: کسانی که حساس هستند، معمولاً خیلی دوست ندارند در جمع حاضر شوند و ترجیح می دهند. تنها بمانند. وقتی این نوع افراد از دیگران فاصله می گیرند، طرز فکر و نگرش منفی که نسبت به جمع و دیگران دارند نیز تقویت می شود و در نتیجه نمی توانند با شرایط و موقعیت های جدید هماهنگ شوند پس سعی کنید بیشتر در جمع باشید تا تنها.
• کاهش انتظار از دیگران: عزت نفس انسان در گرو عدم درخواست های مکرر از دیگران است؛ پس تا می توانید به خود متکی باشید و به آنچه هست و دارید، اکتفا کنید. ” تغییر نگرش از منفی به مثبت: رفتارها و حرف های دیگران را به خود نسبت ندهید و بدانید خیلی از حرف ها و رفتارها به شما هیچ ارتباطی پیدا نمی کند و حتی اگر مرتبط هم باشد با صبوری از آن مطلب عبور کنید.
• افزایش روابط اجتماعی: البته قبل از این مرحله، خود را بهتر بشناسید و اعتماد به نفس تان را تقویت کنید و پس از آن مهارت های ارتباطی را بیاموزید و بدانید در هر رابطه ای چطور باید برخورد کرد؛ خداوند در سوره مبارکه بقره آیه ۴۳ برای تقویت روابط اجتماعی و از بین رفتن مشکلات (جسمی، روحی، فردی و اجتماعی)، انسان ها را دعوت می کند تا نماز را به جماعت بر پا کنند؛ پس طبق این آیه متوجه می شویم که نماز جماعت یکی از راه های برطرف کردن حساسیت و زودرنجی به شمار می رود.
• دیگران هم باید به افراد حساس و زودرنج کمک کنند: کسانی که با فردی حساس و زودرنج زندگی می کنند، معمولاً نمی دانند چطور باید با او برخورد کنند؛ اگر خیلی سخت بگیرند، او را ناراحت کرده اند و اگر خیلی کاری به کارش نداشته باشند. این خصوصیت اخلاقی را تشدید کرده اند. پس چه باید کرد؟ لحن و نوع کلام و همین طور زبان بدن ما باید متناسب با نیازها و شخصیت فرد باشد. آنها را در موقعیت قرار داده و بعد از این مرحله، به آنها کمک کنید باید به آنها فرصت داد تا اعتماد به نفس شان را تقویت کنند.
• نداشتن یبوست: ورود سموم به جریان خون، ناشی از توقف زیاد مواد دفعی در روده و انتقال آن به مغز، باعث اختلال در ترشح هورمون سروتونین می شود؛ لذا آرامش از انسان سلب شده و فرد دچار زودرنجی می گردد؛ بنابراین برای برطرف نمودن این عارضه می توان از مواد غذایی ملین مانند: (جو، آلوبخارا، بامیه، اسفناج، قارچ، گشنیز، تمرهندی، انواع کلم ها، چغندر، گوجه، کدوخورشتی، کدوقلیانی سبز) در تهیه خوراکی ها استفاده نمود و همچنین از موادی مانند: (کاهو، پرپین، هلو، آلوسیاه، آلوزرد، کیوی، خیارسبز، لیموشیرین، پرتقال، نارنگی، هندوانه و …) نیز می توان استفاده کرد.
• گویند روزی جناب جنید بغدادی آن عارف بزرگ و وارسته در راه سفر، جناب بهلول را زیارت کرده و از ایشان تقاضای پند و نصیحت (برای تقویت معنویات) می کنند؛ ایشان سه سؤال از جنید می پرسند ۱. چطور برای مردم صحبت می کنی؟ جنید: مخاطب را در نظر گرفته و به اندازه ی فهم آنها صحبت می کنم و در سخنرانی زیاده روی نمی کنم و… ؛ بهلول گفت: سخن رانی که بلد نیستی. ۲. چطور غذا می خوری؟ جنید: تا گرسته نشده ام غذا نمی خورم، با نام خدا شروع می کنم، یک لقمه مانده به سیر شدن دست از غذا می کشم و… بهلول: غذا خوردن هم که بلد نیستی. ۳. چطور می خوابی؟ جنید: قبل از خواب وضو ساخته و آن قدر ذکر می گویم تا به خواب روم؛ بهلول: خوابیدن هم بلد نیستی، جناب جنید با اسرار از جناب پهلول درخواست می کنند که مسائل را برای ایشان باز کنند. جناب بهلول می فرمایند: ۱. برای صحبت کردن باید خدا را در نظر داشته باشی نه برای تعریف و تمجید مردم سخن بگویی ۲. اما از اصول آداب غذا خوردن این است که غذا حلال باشد. ۳. انسان مؤمن قبل از خواب نباید کینه هیچ فردی در دلش باشد. پس سعی کنید از این به بعد، کینه کسی را به دل نگیرید تا آرامش به سراغمان بیاید.
• حذف تمام موارد ممنوعه: چای (سیاه و سبز) – قهوه – نسکافه – سوسیس – کالباس – پیتزا – تمام غذاهای ساندویجی – غداهای سرخ شده – انواع کنسروی جات – انواع کمپوتها – مرغ و تخم مرغ بازاری – گوشت تمام حیوانات پرورشی – برنج خارجی – انواع سس های بازاری – سایر نوشیدنیهای گازدار – غذای رستوران ها – شیرینی جات بازاری – هله هولههای بازاری – چیپس – پفک – شکلات (على الخصوص شکلاتهای نرم) – کیک – بیسکوئیت – آدامس – یخمک – ماکارونی – لازانیا – لبنیات پاستوریزه – غذاهای زودپز شده – هر روز گوشت(قرمز یا سفید) خوردن – ترشی جات سرکه (لیته) – ریزه خواری(مدام چیزی خوردن) – با استرس غذا خوردن – عداهای مانده و بیات – غذاهای نمک سود(مانند: خیارشور – ماهی دودی – ماهی شور و…) – نمک زیاد – فلفل زیاد – آب تگری و یخ – تمام فست فودها و غذاهای آمادهی بازاری- غذاهای فریز شده(بیش از ده روز) – غذاهای پخته شده در ماکروفر (MICRO WAVE) – کلیهی مواد غذایی بسته بندی شدهی بازاری که دارای نگه دارنده هستند – میوه جات کال و نارس – شیر گاو به مقدار زیاد – کشک و پنیر کهنه – قره قوروت – ماءالجبن(آب پنیر) – استفادهی چند نوع غذا با هم – قند و شکر به مقدار زیاد – مصرف ماست به مقدار زیاد و هر روز خصوصاً همراه غذاهای دیگر – رنگ های مجاز اضافه شده به مواد غذایی – جوش شیرین – استفاده از سموم حشره کش(اسپری، بودر و..) – استفادهی زیاد از موبایل – پرخوری – پرخوابی – کم خوابی – نداشتن نظم در خواب و خوراک – عدم رعایت بهداشت فردی – گرم و سرد شدن – استفاده از رنگ مو – زیاده روی در مصرف مواد آرایشی – استعمال دخانیات(سیگار، قلیان، تریاک و…) – زیاده روی در مصرف داروهای شیمیایی – مصرف میوه جات بعد از غذاهای گوشتی – مصرف غذاهای با هم ناسازگار(مثل شیرموز، فرآوردههای کنجدی با لبنیات و…) – مصرف همزمان لبنیات و غذاهای گیاهی سرشار از آهن مانند:(زرشک، آلو، عدس، پسته، اسفناج، آلوبخارا، آلبالو و…) – دیروقت غذا خوردن(خصوصاً غذاهای پخته، چرب و پرحجم) – دیروقت خوابیدن – زندگی در مکانهای با آلودگی صوتی زیاد – زندگی در شهرهای شلوغ با هوای آلوده – هر روز برنج خوردن(حتی ایرانی) – نان بدون سبوس – نان فتیر و ور نیامده – خوردن یک نوع غذا در دو وعده ی متوالی مثلاً خوردن غذای مانده از ظهر در شب.

فعالیت:

• محدودیتی وجود ندارد.

رژیم غذایی:

• از مصرف فرآورده های کارخانه ای و همچنین غذاهای گرم و سرد بدون مصلح پرهیز کنید.