تیر کشیدن واژن یا رحم: عبارت است از ولوودنیا (Vulvodynia) یا درد ولو (Vulva) که بخش خارجی واژن است به صورت سوزش شدید ظاهر میشود و ممکن است که سالها یا ماهها ادامه داشته باشد. درد شدید در ناحیه واژن و تیرکشیدن زیر شکم از دردهای شایعی است که هر بانویی معمولاً در دورهی عادت ماهانه (قبل یا بعد از آن) و دورهی بارداری با آن روبه رو میشود. به عبارت دیگر تیر کشیدن واژن یا ولوودینیا (Vulvodynia)، مشکل شایعی مابین تمام زنان دنیا است و اکثر مواقع علت مشخصی ندارد. از این رو ولوودینیا جزء سندرمهای دردناک به حساب نمیآید و تشخیص علت درد هم بسیار مشکل است. درد واژن معمولاً به صورت گرفتگی (اسپاسم)، خارش و سوزش همراه با ترشحات یا بدون ترشح است. این درد میتواند به صورت ثابت یا متغیر، شدید یا ضعیف و کوتاه یا طولانی مدت شخص را گرفتار کند.
علائم:
- احساس فشار و سنگینی در واژن
- احساس وجود توده و برآمدگی در این عضو
- قرمز شدن، خارش و ناراحتی که با داروهای بدون نسخه رفع نمیشوند.
- خونریزیهای بین هر دورهی قاعدگی به خصوص پس از رابطهی جنسی و یائسگی
- در صورت هرگونه تغییر در رنگ، بو و میزان این ترشحات به خصوص اگر با تب همراه باشند.
- ترشحات عادی اندام تناسلی که از واژن خارج میشوند، شبیه به سفیدهی تخم مرغ و بدون بو یا با بوی ملایم هستند.
علت:
- اگرچه تیر کشیدن واژن بسیاری از مواقع علت روشنی ندارد، اما با وجود دلایل زیر حتماً شخص درد واژن را تجربه خواهد کرد:
- یائسگی: تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی میتواند علت تیر کشیدن واژن باشد.
- اسپاسم عضله: گرفتگی عضلات در حین یا بعد از رابطهی جنسی یا داشتن رابطهی جنسی خشن یکی از علتهای مهم در تیر کشیدن واژن است.
- بارداری: بارداری برای زنان طیف وسیعی از تغییرات را به همراه خواهد آورد که تغییرات وسیع هورمونی ناشی از بارداری میتواند علت تیر کشیدن داخل واژن شود.
- بیماریهای مقاربتی: عفونتهای ناشی از وجود قارچها و میکروبها: تحقیقات نشان میدهد اصلیترین علت دردهای واژن مربوط به عفونتها و شایعترین آنها عفونت مخمری، سوزاک و کلامیدیا است.
- دیسپارونیا (Dyspareunia) : نام دیگر این بیماری مقاربت دردناک است که علت آن در پارهای از موارد مشخص نیست، اما میتوان گفت بیشتر ناشی از خشکی حین رابطهی جنسی به علت عدم تحریک یا تغییرات هورمونی است.
- البته به جز دلایل فوق، سلسله دردهای مورد بحث ممکن است مربوط به تیر کشیدن رحم و تیر کشیدن زیر شکم باشد که علل به وجود آمدن آنها نیز میتواند شامل موارد زیر باشد:
- وجود غدهی سرطانی
- دردهای عضلات لگن
- وجودکیست یا فیبروم
- عفونت در دهانهی رحم
- وجود جسم خارجی در واژن
- درد ناشی از عفونت دستگاه ادراری، مثانه و …
- درد رحم به علت آدنومیوز (Adenomyosis)
- درد رحم به دلیل اندومتریوز (Endometriosis)
- وجود زخمهای ایجاد شده در اثر عفونت در این ناحیه
عوامل افزایش دهنده خطر:
- متاسفانه، درد دستگاه تناسلی میتواند زنان را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. در برخی موارد تاریخچه پزشکی بیمار میتواند خطر بروز درد واژن در او را افزایش دهد. به عنوان مثال، یائسگی یا بارداری میتوانند تغییراتی را در سطح هورمونهای بدن ایجاد کنند و هیسترکتومی (جراحی برداشت رحم) میتواند خطر بروز درد دستگاه تناسلی را افزایش دهد. علاوه بر این، در صورتی که به سرطان سینه مبتلا هستید، به میزان زیادی در معرض خطر تیرکشیدن واژن قرار دارید. برخی از انواع داروها (نظیر استاتینها که برای کاهش سطح کلسترول تجویز میشوند) هم میتوانند احتمال بروز درد دستگاه تناسلی را افزایش دهند.
پیشگیری:
- برای جلوگیری از انتقال بیماریهای آمیزشی، هنگام رابطه جنسی حتماً از کاندوم استفاده کنید.
- اگر باردارید، از پزشک یا ماما در مورد روشهای پیشگیری از پارگی واژن در هنگام زایمان، سؤال بپرسید.
- به طور مرتب آزمایشهای ( STI بیماریهای مقاربتی) را انجام دهید و از وضعیت STI شریک جنسیتان آگاه باشید.
- از صابونها و محصولات شویندهای که عاری از هرگونه رایحهای هستند در قسمت بیرونی واژن استفاده کنید و از استفاده از این محصولات در قسمت داخلی واژن بپرهیزید.
- رعایت بهداشت یکی از ضروریترین اقدامات در پیشگیری از درد واژن است. از آنجایی که رطوبت محیط مناسبی برای رشد مخمر را فراهم میکند در صورت خیسشدن لباس زیر، فوراً آن را عوض کنید.
تشخیص:
- پزشکان معمولاً عفونت مخمری واژن را تنها بر اساس علائم فرد تشخیص میدهند، اگرچه ممکن است نیاز باشد که نمونهای از ترشحات واژن را آزمایش کنند. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا احتمال وجود عفونتهای باکتریایی و عفونتهای آمیزشی (همچون سوزاک و کلامیدیا) را بررسی کند. فرآیند تشخیص این مشکل ممکن است شامل این موارد باشد. پزشک یک معاینه فیزیکی از ناحیهی مورد نظر انجام میدهد تا وجود هرگونه صدمه فیزیکی اخیر را بررسی کند. یک معاینه داخلی واژینال انجام میدهد تا ناهنجاریهای عضلانی، ورم و سوزش را بررسی کند. یک تاریخچه از وضعیت بیمار تهیه میکند و در خصوص عوامل خطر برای مشکلات واژینال، از بیمار سؤال میپرسد. افرادی که به ولوودینیا مبتلا هستند، معمولاً علائم قابل تشخیصی ندارند؛ بنابراین پزشک برای تشخیص درست باید بتواند سایر علل درد دستگاه تناسلی را رد کند. سایر روشهای تشخیصی درد دستگاه و برخی از آزمایشات یا اسکنها که برای تشخیص درد واژن استفاده میشوند شامل این مواردند:
- سیتیاسکن
- اسکن امآرآی
- سونوگرافی اندامهای لگنی
- کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی برای بررسی کولون
- سیستوسکوپی که از یک دوربین کوچک برای مشاهده مجرای ادرار و مثانه استفاده میکند.
- تنقیه باریوم که شامل قراردادن محلولی در داخل رکتوم و استفاده از اشعه ایکس برای بررسی مشکلات کولون است.
درمان طب نوین:
- هیچ درمان کاملاً استاندارد و مشخصی برای تیر کشیدن واژن وجود ندارد. هر زنی معمولاً با توجه به علائم خاص خودش، درمان متفاوتی دارد. بعضی ها بطور کامل و بعضی جزئی بهبود پیدا میکنند، بعضی هم هیچ بهبودی حاصل نمیکنند.
- جهت کاهش دردو درمان تیر کشیدن واژن و تیر کشیدن زیر دل هرچند که میتوان به توصیههای زیر عمل کرد ولی تأکید میکنیم که برای دسته دردهای زیر شکمی حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید زیرا منشاء درد ممکن است عفونتهای حادی باشد که منجر به آپاندیسیت شود. در صورتی که فقط هدف کاهش درد و تسکین است میتوانید از روشهای زیر بهره ببرید:
- پزشکان برای عفونتهای قارچی، داروهای ضدقارچ را تجویز میکنند.
- شستشوی واژن با آب ولرم پس از هر بار دفع ادرار کمک میکند تا سوزش کمتر شود.
- پس از ادرار کردن و رابطهی جنسی خودتان را با آب سرد بشویید و در صورت تورم از یخ استفاده کنید.
- در صورتیکه علت درد دستگاه تناسلی، آسیب به لگن و ولوودینیا است، فیزیوتراپی میتواند به درمان کمک کند.
- در صورتیکه علت درد و گرفتگی واژن، عفونت یا آسیب فیزیکی است، آنتیبیوتیکها میتوانند درمان مؤثری باشند.
- پد نارون کوهی را از داروخانه تهیه کنید یا خودتان پارچهی کتانی را به محلول نارون کوهی آغشته کنید و مورد استفاده قرار دهید.
- استفاده از آنتیهیستامینهای بدون نسخه برای کاهش خارش واژن پیشنهاد میشود. منظور از آنتیهیستامین داروهای ضدحساسیت است که برای رفع خارش و سوزش اعضای بدن هنگام روبه رو شدن با عوامل حساسیتزا مورد استفاده قرار میگیرند.
- استفاده از داروهای بدون نسخه جهت پیشگیری از درد ناشی از رابطهی جنسی نیز میتواند مفید باشد. این دسته از داروها را میتوانید بامشورت دکتر داروساز مستقر از داروخانه تهیه کنید.
- گاهی پماد برای درمان درد دستگاه تناسلی تجویز میشود. پمادها یا کرمهای تجویزی (که یکی از آنها ژل لیدوکائین است) به صورت موضعی استعمال میشوند. این داروهای موضعی به بیحس شدن ناحیه واژن کمک میکنند. همچنین به تسکین درد مداوم حین رابطه جنسی کمک میکنند. کرمهای استروئیدی موضعی ممکن است به کاهش سوزش و ورم کمک کنند.
- مصرف داروهای ضد افسردگی سه حلقهای یا داروهای ضد تشنج هم ممکن است به کاهش درد مزمن کمک کند. نکتهای که در این جا باید به آن توجه کنید این است که حتی اگر علائمتان برطرف شدند، باز هم تمام دوز تجویز شده را کامل مصرف کنید، این کار مانع از برگشت عفونت میشود.
- عمل جراحی: در موارد نادر، درد دستگاه تناسلی با مصرف دارو و درمانهای موضعی تسکین پیدا نمیکند و برای تسکین درد به درمانهای تهاجمیتری نیاز است. در این شرایط ممکن است پزشک تزریق داروی بیحسکننده یا بلاک عصبی را برای کمک به بیحسکردن ناحیه موردنظر در واژن توصیه کند. همچنین ممکن است پزشک برای درمان ولوودینیا، وستیبولیت فرج یا سرطان دهانه رحم، جراحی را توصیه کند.
درمان طب سنتی:
- برگ و پوست درخت پسته را بجوشانید و آب صاف کرده آن را داخل رحم بچکانید.
- میخک را بکوبید و بجوشانید و با آب صاف کرده آن شربت درست کرده و به مرور میل فرمایید.
- مصرف زرشک، مرزه، سیاهدانه کوبیده با عسل، آب دمکرده گل شقایق نعمانی درد رحم را کاهش می دهند، همچنین می توانید برای تسکین درد رحم نیم مثقال ریوند کوبیده و یا ۱ مثقال فندق تلخ کوبیده بخورید.
فعالیت:
- محدودیتی وجود ندارد.
رژیم غذایی:
- از مصرف فرآورده های کارخانه ای، لبنیات بدون مصلح غذایی پرهیز کنید.
نکته:
- تیرکشیدن زیر شکم سمت راست نشانه چیست: در طرف راست پایین شکم، انتهای رودهی بزرگ قرار دارد و علاوه بر آن در زنان تخمدان سمت راست هم در همین ناحیه است. اکثر مواقع جایی برای نگرانی نیست، زیرا ممکن است درد ناشی از نفخ، پرخوری و … باشد. اما در صورت وجود علائم زیر حتماً باید به پزشک مراجعه کنید: تب، مشاهدهیخون در مدفوع، تهوع و استفراغ، زرد شدن رنگ پوست، درد شدید شکم، ورم شکم.
- تیر کشیدن زیر شکم سمت چپ نشانه چیست: اغلب دردهای زیر شکم سمت چپ، جای نگرانی ندارند و بیشتر آن ها با مراقبتهای ساده رفع میشوند. به طور کلی هرگونه عفونت و آسیب یا فشار روی قسمتهای چپ پایین بدن ممکن است منجر به دردهای شکمی در سمت چپ شوند که برخی از این موارد عبارتند از: دیورتیکولیت: (عفونت کیسههای برآمدهی داخل روده)، کولیت (ورم روده)، گاستریت (التهاب یا عفونت معده)، التهاب کیستهای تخمدانی، سنگ کلیه، بیماریهای ناحیهی لگنی، بیماریهای مقاربتی، نفخ، فتق، انسداد روده، کشیدگی عضلات شکمی یا پارگی آنها، درد طحال، دردهای مربوط به پانکراس، غدد فوق کلیوی و …