آتروفی مغزی (کوچک شدن مغز): عبارت است از آتروفی یا کوچک شدن مغز به از دست رفتن پیش‌رونده سلول‌های مغزی در طول زمان اشاره دارد. آتروفی به معنای کاهش اندازه و یا از دست رفتن بخشی از بافت در هر یک از اندام‌های بدن است. آتروفی مغزی می‌تواند در کل مغز رخ داده و یا فقط بخشی از مغز را درگیر نماید که در پی آن ممکن است حجمی از بافت مغز از بین رفته و در عملکرد سلول‌های عصبی اختلال ایجاد شود. علائم آتروفی مغزی به علت و محل مرگ سلول‌ها بستگی دارد. آتروفی مغزی ممکن است در اثر آسیب‌دیدگی‌های مغزی ایجاد شود. عفونت مغزی نیز می‌تواند به مرگ سلول‌های مغزی و اتروفی منجر شود. علائم آتروفی مغزی عبارت اند از: زوال عقلی، تشنج، از دست دادن کنترل حرکت و ایجاد اختلال در تکلم درک و یا خواندن مطالب. بسته به علت زمینه‌ای، ممکن است آتروفی مغزی بسیار آهسته و یا بسیار سریع پیشرفت نماید. آتروفی می‌تواند زندگی افراد را تهدید کند. درمان شناخته‌شده‌ای برای این بیماری وجود ندارد. برای درمان آتروفی مغزی پزشک بر روی درمان علائم و عوارض این بیماری متمرکز می‌شود. در مواردی که آتروفی مغزی در اثر عفونت ایجاد شده باشد، درمان عفونت می‌تواند از بدتر شدن علائم اتروفی جلوگیری به عمل آورد.
علائم:
- اختلالات یادگیری
- تاری دید یا دوبینی
- احساس سردرگمی
- اختلال در تعادل و هماهنگی
- تغییر در خلق‌وخوی، شخصیت و یا رفتار
- اختلال در قضاوت کردن و یا تفکر انتزاعی
- ضعف، از دست دادن حس و یا فلج موضعی
- اختلال در صحبت کردن و یا درک گفتار (آفازی)
- تغییر ناگهانی در بینایی، از دست دادن بینایی، یا درد چشم
- اختلال در حافظه ، تفکر، صحبت کردن، درک، نوشتن و یا خواندن
- رفتارهایی که حاکی از به خطر انداخت خود و یا دیگران باشد، از جمله رفتارهای تهید آمیز، غیر منطقی و یا خودکشی
- تغییر در سطح هوشیاری و یا خودآگاهی مانند غش کردن و یا عدم پاسخ به محرک‌ها
تغییر در وضعیت ذهنی و یا تغییر ناگهانی رفتار، مانند سردرگمی گیجی، هذیان، بی‌حالی، توهم
تشنج - علائم آتروفی مغزی ممکن است عمومی (ناشی از تأثیرپذیری کل مغز) و یا موضعی (ناشی از تحت تأثیر قرار گرفتن تنها بخشی از مغز) باشند.علائم عمومی شامل زوال عقل، مانند مشکلات حافظه یا تغییر در شخصیت می‌شود. علائم موضعی شامل: تشنج، اختلال در تکلم، بینایی و یا حرکت اندام‌های بدن، می‌گردد.
علت:
- آتروفی مغزی می‌تواند در اثر بسیاری از بیماری‌های مغزی، آسیب‌دیدگی‌های مغزی و یا عفونت مغزی به وجود آید.
- مرگ سلول‌های مغزی ممکن است در اثر یک آسیب مغزی رخ دهد، ازجمله: سکته مغزی
تروما یا ضربه مغزی. - همچنین آتروفی مغزی می‌تواند در اثر عفونت‌های مغزی، ازجمله موارد زیر حادث شود: ایدز
آنسفالیت (التهاب و تورم مغز به علت یک عفونت ویروسی و یا سایر علل (سیفلیس) بیماری مقاربتی ناشی از باکتری) - آتروفی مغزی می‌تواند به دلیل انواع اختلالات ژنتیکی و یا اختلالات پیش‌رونده ایجاد شود، ازجمله: بیماری آلزایمر، فلج مغزی (گروهی از اختلالات مؤثر بر حرکت، تعادل و وضعیت قرارگیری بدن دمانس یا زوال عقل، بیماری هانتینگتون (یک اختلال ژنتیکی که باعث انحطاط سلول‌های عصبی در مغز می‌شود)، لکودیستروفی (اختلالی که به مواد محافظ اطراف سلول‌های عصبی صدمه وارد می‌کند)، مولتیپل اسکلروزیس (بیماری که مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اختلالاتی همچون ضعف، ناهماهنگی، عدم تعادل و سایر مشکلات را برای بیمار ایجاد می‌کند)، بیماری پیک (شکلی از زوال عقل است که تنها برخی مناطق خاصی از مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد).
عوامل افزایش دهنده خطر:
- افزایش سن
- ضربه به سر
- آسیب‌دیدگی مغزی
- داشتن سابقه خانوادگی بیماری آلزایمر، بیماری هانتینگتون و یا اختلالات عصبی مشابه
داشتن سابقه خانوادگی اختلالات خود ایمنی مانند ام اس
تشخیص:
- ام آر آی
- آزمایش خون
- سی تی اسکن
- انجام معاینات بالینی و گرفتن شرح حال از بیمار
درمان طب نوین:
- هیچ درمانی برای آتروفی مغزی وجود ندارد. هنگامی که سلول‌های مغزی از دست بروند، آسیب دائمی است. درمان آتروفی مغزی به کنترل علائم و عوارض آتروفی مغزی می‌پردازد.
درمان طب سنتی:
- مرکب ۴ استفاده کنید.
- خرفه، کرفس و کدو تنبل استفاده کنید.
- شب موقع خواب، دو قاشق چایخوری از داروی «عقل» میل کنید.
- هر شب، دو قطره روغن بنفشه پایه کنجد (یا پایه زیتون) در هر بینی بریزید.
- بخور حضرت مریم (ع) را انجام دهید. این بخور ترکیبی از چند گیاه است که در یک فضای بسته، مانند اتاق، درون آتش ریخته می شود و بیمار بایستی از دود این بخور، به مدت حداقل ۱۰ دقیقه استنشاق کند.