شناخت دارو: عبارت است از تاکرولیموس یک داروی تضعیف کننده سیستم ایمنی قوی از دسته مهار کنندگان کلسی نورین با ساختار ماکرولیدی و مشتق از باکتری tsukubaensisstreptomyces است که دارای کاربردهای مشابه با سیکلوسپورین می باشد و جهت پیشگیری از رد پیوند ارگان ها و در اختلالات خود ایمنی استفاده می شود. هم چنین در درمان اگزمای آتوپیک متوسط تا شدید به صورت موضعی مصرف می گردد.

دسته دارویی:

• داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی

فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:

• تاکرولیموس یک مهار کننده کلسی نورین ماکرولیدی است. فعال شدن گیرنده سلول های T سبب افزایش غلظت کلسیم داخل سلول می شود. این افزایش غلظت سبب فعال شدن کلسی نورین از طریق کالمودین می شود. کلسی نورین سپس با دفسفریله کردن فاکتور هسته ای سلول های T فعال (NF-AT) فعالیت ژن کد کننده اینترلوکین 2 و سایر سایتوکاین ها را افزایش می دهد. تاکرولیموس با مهار کلسی نورین از دفسفریله شدن NF-AT پیشگیری می کند.تاکرولیموس با اثر بر لنفوسیتهای T منجر به سرکوب سیستم ایمنی شده و در موارد پیوند عضو ، از رد پیوند جلوگیری می کند. از همین خاصیت تضعیف کنندگی سیستم ایمنی در موارد اگزماهای شدید مقاوم به درمان به صورت موضعی استفاده می شود.جذب : جذب خوراکی دارو از دستگاه گوارش متغیر است و غلظت پلاسمایی دارو پس از 0.5 تا 6 ساعت به حداکثر خود می رسد. نیمه عمر جذب در پیوند کبد حدود 5 ساعت و 20 دقیقه می‌باشد فراهمی‌زیستی مطلق دارو 17% در پیوند کلیه بزرگسالان و 22% در پیوند کبد بزرگسالان می‌باشد. غذا مخصوصا غذای چرب، فراهمی‌زیستی و جذب دارو را کاهش می‌دهد. فراهمی زیستی دارو در فرم موضعی بسیار ناچیز است. توزیع: دارو به پروتئین‌ها (عمدتاً آلبومین و گلیکوپروتئین آلفا یک اسید) متصل می‌گردد و اتصال بالایی به اریتروسیت‌ها دارد. اتصال پروتئینی آن بین 99%- 75% می‌باشد. متابولیسم: به‌طور گسترده در کبد و دیواره روده و توسط آنزیمCYP3A4 متابولیزه می‌گردد و متابولیت های آن غیر فعال هستند. دفع: تاکرولیموس عمدتا به صورت متابولیت در مدفوع دفع می شود و کمتر از 1% آنبه صورتتغییر نیافته در ادرار ترشح می‌گردد.

اشکال دارو:

• پماد، کپسول، محلول تزریقی

مقدار مصرف صحیح:

• پیشگیری از پس زدن عضو در پیوند آلوژنیک کبد، کلیه و قلب: بزرگسالان: برای بیمارانی که توانایی دریافت دارو از طریق خوراکی ندارند، در پیوند کبد و کلیه0.03- 0.05mg/kg/day و در پیوند قلب 0.01mg/kg/day به صورت انفوزیون وریدی تزریق می‌گردد (حداقل 6 ساعت بعد از پیوند). بهتر است دارو هر چه سریع تر به فرم خوراکی تعویض گردد (اولین دوز خوراکی 12-8 ساعت پس از قطع انفوزیون). در پیوند کلیه، دوز خوراکی ظرف 24 ساعت پس از پیوند و برقراری عملکرد کلیوی داده می‌شود. دوز خوراکی توصیه شده اولیه در پیوند کبد0.1-0.15mg/kg روزانه در دو دوز منقسم، در پیوند کلیه0.2mg/kg روزانه در دو دوز منقسم، در پیوند قلب0.075mg/kg روزانه در دو دوز منقسم می‌باشد. میزان دارو بر اساس پاسخ فرد تنظیم می‌گردد.
• کودکان (فقط در پیوند کبد): ابتدا با0.03-0.05mg/kg روزانه وریدی آغاز می‌شود و سپس با فواصلی مانند بزرگسالان 0.2-0.15 mg/kg/dayخوراکی ادامه یابد. تنظیم دوز: در بیماران با نارسایی کبد یا کلیه حداقل میزان مؤثر (چه به صورت خوراکی و چه وریدی) برای بیمار تجویز گردد. اگزمای آتوپیک: در مورد درمان اگزمای آتوپیک که درمان های رایج ، غیر مؤثر یا غیر مناسب بوده اند تاکرولیموس به صورت پماد 03/0یا 1/0 درصد و 2 بار در روز مصرف می گردد و درمان می بایست تا یک هفته بعد از رفع علائم و نشانه های بیماری ادامه یابد.

عوارض جانبی دارو:

• تهوع , سردرد , اسهال , افزایش فشارخون , ترومبوسیتوپنی , پاراستزی , آنمی , لکوپنی , لکوسیتوز , ترمور , اختلال عملکرد کلیوی , اختلال الکترولیت های سرم , هایپرکالمی.

تداخلات دارویی:

• اریترومایسین , پامیدرونات , واکسن پنوموکوک (پنوموواکس) , آمفوتریسین بی , بروموکرپتین , دیلتیازم , ریفامپین , سایمتیدین , سیس پلاتین , فنوباربیتال , فنی توئین , متوکلوپرامید , کاربامازپین , کلاریترومایسین , اتینیل استرادیول , تیموگلوبولین , دانوروبیسین , سیکلوسپورین , متیل پردنیزولون , وین کریستین , متیلن بلو , آناگریلید , ریفابوتین , ساکویی ناویر | ساکیناویر , پنتامیدین , افاویرنز , میتوتان , کانامایسین , مزوریدازین , ایندیناویر , اسپارفلوکساسین , تورمیفن , وندتانیب , افاتینیب , توفاسیتینیب , دولاسترون , میفه پریستون , لیندان , مگلومین کامپاند , مفلوکین , ساریلوماب , دوفتیلید , گولیمومب , بپریدیل , واکسن هموفیلوس آنفلوانزا نوع بی , آسکلوفناک , بریگاتینیب , تریامترن , ایباندرونات , سولینداک , کارموستین , فلوکسوریدین , فوسکارنت , ادوکسابان , بتریکسابان , بلیناتومومب , اکساپروزین , پارکوکسیب , رامیپریل , فنوپروفن , فوزینوپریل , نابومتون , آپالوتامید , کریزوتینیب , دابرافنیب , نتیل مایسین سولفات , گرپافلوکساسین , هالوفانترین , کاناگلیفلوزین , آلفاسپت , باسی لیکسی مب , کاناکینومب , لترموویر , دکس لانسوپرازول , ریوسیگوآت , گلیسرول فنیل بوتیرات , باریسیتینیب , دیاتریزوات (آمیدوتریزوئیک اسید) , گالیم نیترات , ونتوکلاکس , بداکیلین , مگلومین یوتالامات , لوماکافتور / ایواکافتور , ترولیندومایسین , واکسن حصبه (تیفوئید) , تمسیرولیموس , واکسن مننگوکوک کنژوگه , واکسن هپاتیت بی , موروموناب cd3 , واکسن هاری , ریلوناسپت , اوریکوما لانگیفولیا – تونکات علی , اوستکینومب , آدنوویروس نوع 4 و 7 زنده خوراکی , گادوفوسوست , آیوکساگلات , بالسالازید , اولسالازین , والدکوکسیب , اپاداسیتینیب , امبی تاسویر/پاریتاپرویر/ریتوناویر , سیلتوکسی مب | سیلتوکسیماب , تیکوویریمات , سلینکسور , برنتوکسی مب , فیداکسومیسین , سکوکینوماب , باسیلوس کوآگولان و اینولین.

موارد منع مصرف:

• ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، تومور بدخیم.

شرایط نگهداری:

• در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.

نکات مهم:

• تاکرولیموس ممکن است سبب افزایش وقفه QT شود که این مورد باید در کسانی که به صورت مادرزادی دچار افزایش این وقفه زمانی در عملکرد قلبی هستند و در افرادی که از سایر داروهای دارای عارضه افزایش زمان QT استفاده می کنند مورد ملاحظه و احتیاط قرار گیرد.
• در بیمارانی که حساسیت به ماکرولیدها دارند نباید تجویز شود.
• باید از تجویز واکسن های زنده همزمان با مصرف این دارو پرهیز شود.
• در بیماران مبتلا به اختلالات کبدی و کلیوی باید دوزاژ دارو را کاهش داد و با احتیاط استفاده شود.
• غلظت پلاسمایی تاکرولیموس باید در همه بیماران در فواصل معین اندازه گیری شود.جهت جذب مناسب ، دارو با شکم خالی مصرف شود.
• از مصرف گریپ فروت و نوشیدنی های حاوی آن در زمان مصرف تاکرولیموس خودداری شود.
• این دارو ممکن است بدن شما را در مقابل عفونت ها ضعیف کند بنابراین دست های خود را مرتب با آب و صابون بشویید و از ماسک استفاده کنید.