شناخت دارو: عبارت است از آدنوزین یک نوکلئوزید است که از آدنین و دئوکسی ریبوز تشکیل شده است. آدنوزین یا مشتقات آن علاوه بر اینکه از اجزای تشکیل دهندهDNA و RNA هستند نقش های مهم بیولوژیکی دیگری نیز ایفا می کنند. آدنوزین خود یک انتقال دهنده عصبی است.
دسته دارویی:
- داروهای قلبی و عروقی (داروهای ضد آریتمی)
فارماکولوژی و مکانیسم اثر دارو:
- آدنوزین یک نوکلئوزید طبیعی درون زاد است که در همه سلول های بدن وجود دارد و از نظر شیمیایی به سایر داروهای ضد آریتمی مرتبط نیست. آدنوزین اثرات فارماکولوژیک خود را با فعال کردن گیرنده های پورینی (آدنوزین A1 و A2 سطح سلولی) اعمال می کند و همچنین سبب اتساع عضلات صاف عروقی از طریق کاهش جذب کلسیم به وسیله مهار ورود آهسته کلسیم به داخل سلولی و فعال سازی آدنیلات سیکلاز در سلول های عضله صاف می شود. آدنوزین می تواند تونیسیته عروق را با تنظیم انتقال عصبی سمپاتیک کاهش دهد. این دارو همچنین دارای اثرات کرونوتروپیک و اینوتروپیک منفی بر قلب توسط کاهش زمان هدایت گره AV و قطع مسیرهای برگشتی گره AV می شود. آدنوزین در بسیاری از بسترهای عروقی، وازودیلاتوری قوی است، اما در شریانچه آوران کلیه و ورید های کبدی انقباض ایجاد می کند. این دارو یک کاهش خفیف تا متوسط را در فشار سیستولیک، دیاستولیک و فشار خون متوسط شریانی و یک افزایش رفلکسی در ضربان قلب ایجاد می کند. آدنوزین به طور رقابتی با متیل گزانتین هایی از قبیل کافئین و تئوفیلین آنتاگونیزه می شود و توسط مسدود کننده های انتقال نوکلئوزیدی مانند دی پیریدامول تقویت می شود. آدنوزین توسط آتروپین مسدود نمی شود. نیمه عمر : <10ثانیه، مدت زمان عملکرد : < 10 ثانیه، شروع اثر : 20-30 ثانیه، متابولیسم: خون و بافت؛ دآمینه شده و تبدیل به اینوزین و پس از آن به هیپوگزانتین تبدیل می گردد؛ آدنوزین همچنین در سلول های خونی تحت فسفریلاسیون قرار گرفته و تبدیل به آدنوزین مونوفسفات (AMP) می شود. متابولیت ها: اینوزین، هیپوگزانتین،AMP (غیر فعال)، پاک سازی کلی بدن از دارو : 30 ثانیه.
اشکال دارو:
- آمپول
مقدار مصرف صحیح:
- بزرگسالان: دوز اولیه: 6 میلی گرم به صورت تزریق سریع داخل وریدی (در طی یک دوره 1-2 ثانیه). تکرار تجویز: اگر اولین دوز در طی 1-2 دقیقه منجر به حذف تاکیکاردی فوق بطنی نشود، 12 میلی گرم باید به صورت تزریق سریع داخل وریدی تجویز شود. این دوز 12 میلی گرم ممکن است در صورت لزوم یک بار دیگر نیز تکرار شود.
- اطفال: دوزهای مورد استفاده در نوزادان، کودکان و نوجوانان معادل دوز بزرگسالان است که به تناسب وزن شان، تعیین دوز در موردشان انجام می گیرد. کودکان با وزن بدن کمتر از 50 کیلوگرم: دوز اولیه: از 0.05 تا 0.1 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن داخل وریدی سریع به صورت مرکزی یا محیطی داده می شود. یک سرم سالین باید به دنبال آن تزریق شود. تکرار تجویز: اگر PSVT در عرض 1-2 دقیقه رفع نشود، تزریق بولوس اضافی آدنوزین را می توان در دوزهای بیشتر افزایش داد. این روند باید ادامه یابد تا زمانی که ریتم سینوسی ایجاد شود یا حداکثر دوز 0.3 میلی گرم بر کیلوگرم استفاده شود. اطفال با وزن بدن ≥ 50 کیلوگرم: دوز بزرگسالان را تجویز کنید. دوزهای بیشتر از 12 میلی گرم برای بیماران بزرگسال و کودکان توصیه نمی شود. محصولات دارویی تزریقی باید قبل از تجویز از لحاظ وجود ذره و تغییرات رنگی بررسی شوند.
عوارض جانبی دارو:
- تری گلیسرید , بی حسی , تهوع , درد قفسه سینه , گیجی , تاری دید , گرگرفتگی , سرگیجه , تپش قلب , تعریق , طعم فلزی در دهان , سوزش , گرفتگی گلو , فشار خون پایین , ناراحتی قفسه سینه , مشکل در تنفس , سوزش در بازوها , هراس , فشار سر , افزایش شدت تنفس , سنگین بودن بازوان، گردن و درد پشت , فشار در کشاله ران.
تداخلات دارویی:
- آمینوفیلین , دیگوکسین , دیپیریدامول , آناگریلید , ترفنادین , مزوریدازین , اسیمرتینیب , وندتانیب , دولاسترون , زیپراسیدون , دوفتیلید , بپریدیل , گرپافلوکساسین , هالوفانترین , بداکیلین , نیکوتین.
موارد منع مصرف:
- ازدیاد حساسیت به این دارو و ترکیبات آن، بلوک A-V درجه دو یا سه , بیماری گره سینوسی، مانند سندرم سینوس بیمار یا برادی کاردی علامت دار.
شرایط نگهداری:
- در مکانی خشک و خنک به دور از نور خورشید و دسترسی کودکان نگهداری شود.
نکات مهم:
- از آدنوزین استفاده نکنید چنانچه: به هر جزئی از فراورده دارو آلرژی دارید، انسداد قلبی درجه 2 یا درجه 3 دارید و ضربان ساز مصنوعی ندارید، بیماری گره سینوسی دارید (به عنوان مثال سندرم سینوس بیمار) دارید و ضربان ساز مصنوعی ندارید. مشکلات خاص تنفسی دارید (مثل آسم). در صورتی که هر یک از این موارد را داشتید، با پزشک یا ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود تماس بگیرید.